एजेन्सी । सन २०२० मा कोरोना भाइरस महामारीका कारण पेट्रोलियम पदार्थको बिक्री कम भएर नाफामा ४४ प्रतिशतले गिरावट आए पनि साउदी सरकार स्वामित्वको कम्पनी आरम्कोले सेयरधनीहरुलाई अर्बौ डलर लाभांश वितरण गर्ने भएको छ ।
साउदी अरेबिया सरकारको बहुमत स्वामित्व भएको साउदी अराम्कोले आफना सेयरधनीहरुलाई ७५ अर्ब अमेरिकी डलर नगद लाभांश वितरण गर्ने भएको हो ।
सरकारले निर्देशन दिएपछि आरम्कोले सो रकम लाभांश बाँड्ने जानकारी गराएको छ । सरकारले आईपीओ निष्कासन गर्दा जनाएको प्रतिवद्धता अनुसारको लाभांश दिन आरम्कोलाई भनेको छ ।
सन २०१९ मा कम्पनीले प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) जारी गर्दा नै प्रत्येक त्रैमाशमा १८ अर्ब ७५ करोड अमेरिकी डलर नगद लाभांश दिने बताएको थियो ।
नाफा घटेको अवस्थामा ठूलो रकम सेयरधनीहरुलाई लाभांश दिने भएपछि आरम्कोको पूंजीगत खर्चमा उल्लेखनीय कटौती हुने भएको छ ।यसले कम्पनीको विकासको सम्भावना र उसको वर्तमानको स्थिरतालाई पनि नोक्सान पुर्याउने अनुमानहरु गरिएका छन ।
त्यसोभए यस्तो अवस्थामा पनि किन साउदी सरकारले अराम्कोका सेयरधनीहरुलाई दिने लाभांश रकम कम गरेन ? प्रायः सोधिने प्रश्नको मूल उत्तर यो हो कि यति ठूलो भुक्तानीको ग्यारेन्टी नगरी वास्तवमा कसैले पनि सेयर किनेका थिएनन ।
अब साउदी अरेबियाका डेफक्टो शासक युवराज मोहम्मद बिन सलमानका लागि अत्यधिक खतरनाक हुनेछ । आरम्कोको आईपीओ एक स्पष्ट सफलताको रूपमा देखिएको थियो ।
युवराज आफैंले यो मूल्याँकनका लागि मेट्रिकस सेट गरे थिए । अराम्कोको बेचिएको ५ प्रतिशत सेयरले कम्तिमा कम्पनीको मूल्य २० खर्ब अमेरिकी डलर राख्नुपर्दछ ।
आराम्को आईपीओबाट आउने नयाँ पैसा उसको भिजन २०३० को विकास योजनामा जान्छ । जुन सउदी अरबको अर्थतन्त्रलाई आफ्नो तेल र ग्याँसको निकासी निर्भरताबाट टाढा लैजाने छ ।
यसको मतलब यो हो कि कम्पनी अन्ततः २०१९ को एकदमै अन्तमा फ्लोट भएको थियो । आईपीओ विन्डोमा १.५ प्रतिशत मात्र हो । आरम्कोको सेयर मूल्य प्रतिसेयरर ८.५३ डलर छ ।
जसले १७ खर्ब डलरको अराम्कोको कुल मूल्य निहित गर्दछ । अन्तर्राष्ट्रिय स्टक एक्सचेन्जले आरम्कोलाई यसमा सूचीबद्ध गर्न चाहेको थिएनन् । आईपीओमा बेचिएको १.५ प्रतिशत सेयर बिक्री गर्न पनि एमबीएसको टोलीले रणनीति अपनाउनु पर्यो ।
२०१७ मा साउदी अरेबियाले कतारलाई गरेको नाकाबन्दी जस्तो दुःख भोग्नबाट बच्न चाहने मध्य पूर्वी देशहरूमा पनि यस्तै शैलीको रणनीति अपनाइएको थियो । जसले उनीहरूको सार्वभौम सम्पत्ति कोषहरू र यस्तै अन्यले आरम्कोको सेयर किनेको थिए ।
अराम्कोका लागि काम गर्ने लगानी बैंकहरूले र अन्तर्निहित सिन्डिकेट्समा काम गरिरहेका थिए। साउदी आरम्कोमा लगानी गर्ने प्रत्येक रियालका लागि २ देखि १ अनुपातमा नयाँ लिन सक्षम हुने अभूतपूर्व सम्झौताको प्रतिज्ञा गरिएको थियो ।
(आयलप्राइस डटकमको सहयोगमा)
