काठमाडौं। बिन्दा स्वारी शाहको निधन भएको छ। सन् २०२५ जनवरी २ तारिख बिहीबार बिहान शाहको निधन भएको हो। सन् १९९३ फेब्रुअरी १३ मा जन्मिएर सेन्ट हेलेन्स कन्भेन्ट कुर्सियोङ भारतमा अध्ययन गरेकी थिइन्। यसपछि उनले बर्नार्ड कलेज कोलम्बिया विश्वविद्यालय (न्यूयोर्क १९५२–१९५६) बाट स्नातक गरिन् भने स्कूल अफ एडभान्स्ड इन्टरनेसनल स्टडिज जोन्स हप्किन्स युनिभर्सिटी, वासिंगटन डीसी (स्नातक १९५८)बाट अन्तर्राष्ट्रिय मामिलामा मास्टर्स गरेकी थिइन्।
सन् १९५९ मा परराष्ट्र मन्त्रालय जागिर थालेकी उनले डा. नारायण केशरी शाह (मृतक)सँग विवाह गरेकी थिइन्। शाहको जन्म भारतको कर्सियोङमा पद्मसुन्दर मल्ल र जगतलक्ष्मी मल्लको घरमा भएको थियो। राणा प्रधानमन्त्रीले बुबाले जापान र अमेरिकामा पढेकाले परिवारलाई देश निकाला गरेका थिए।
उनले कर्सियोङमा को–सेन्ट हेलेन्स कन्भेन्टमा आफ्नो स्कुलिङ पूरा गरेकी थिइन्। १९५१ मा स्नातकपछि उनले ‘भोलिको संसार’ शीर्षकको निबन्धको साथ एक विश्वव्यापी निबन्ध प्रतियोगितामा प्रवेश गरिन् र जितिन्, जसले उनलाई अमेरिका लग्यो। मे १९५६ मा शाह कोलम्बिया विश्वविद्यालयको बर्नार्ड कलेजबाट लिबरल आट्र्समा स्नातक उपाधि हासिल गर्दै अमेरिकी कलेजबाट स्नातक गर्ने पहिलो नेपाली महिला बनिन्।
उनले सन् १९५८ मा स्कूल अफ एडभान्स्ड इन्टरनेशनल स्टडिज जोन्स हप्किन्स युनिभर्सिटी वासिंगटन डीसीबाट अन्तर्राष्ट्रिय मामिलामा स्नातकोत्तरसहित आफ्नो शिक्षालाई अगाडि बढाइन्। नेपाल फर्किएपछि उनले केही समयका लागि काठमाडौंमा अमेरिकी पुस्तकालय स्थापनाका लागि काम गरिन्, जहाँ उनले तत्कालीन राजा महेन्द्र र प्रधानमन्त्री बीपीलाई भर्ना गरेकी थिइन्।
कोइराला पुस्तकालयको प्रथम र दोस्रो सदस्य हुन्। प्रधानमन्त्रीको हौसलाले उनी लोकसेवा परीक्षामा उत्तीर्ण भएर सरकारी जागिरे भइन् र परराष्ट्र मन्त्रालयमा नियुक्ति पाइन्। सन् १९६० मा उनी वासिंगटन डिसीस्थित नेपाली दूतावासमा कार्यरत रहिन्, जहाँ मातृकाप्रसाद कोइराला राजदूत थिए। उनले नेपाल फर्कनुअघि सन् १९६५ सम्म त्यहाँ सेवा गरिन्।
सन् १९७२ मा बंगलादेश स्वतन्त्र भएपछि दक्षिण एसियाको सबैभन्दा नयाँ राष्ट्रसँग कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना र नेपाली दूतावास स्थापना गर्न राजा वीरेन्द्रले उनलाई ढाकामा कार्यवाहक नियुक्त गरेका थिए। सैनिक विद्रोह र राष्ट्रपति शेख मुजिबुर रहमानको हत्याका बाबजुद पनि उनी १९७६ मा आफ्नो कार्यकालको अन्त्यसम्म बंगलादेशमै रहेकी थिइन्।
सन् १९८८ मा राजा वीरेन्द्रले उनलाई भारतका लागि नेपाली राजदूतमा नियुक्त गरे। उनी राजदूतको पद सम्हाल्ने पहिलो नेपाली महिला बनिन्।
