काठमाडौं। सन् २०२४ विश्व पर्यटनका लागि सुखद् बिदाइ भयो। कोभिड-१९ का कारण थला परेको विश्व पर्यटनले लय समातेको छ। विश्व पर्यटन संगठन(डब्लुटिओ)का अनुसार २०२४ को अन्त्य सुखद सुरुवात गरेर बिदाइ भएको छ। कोभिड-१९ महामारी प्रकोपको चार वर्षपछि क्षेत्रको उल्लेखनीय सुधारलाई प्रतिविम्बित गरेको उल्लेख छ।
जनवरीदेखि सेप्टेम्बर २०२४ को अवधिमा २०१९ आगमन संख्या नाघेका छन्। डब्लुटिओको विश्व पर्यटन बजारमा उत्कृष्ट नतिजा देखाएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। २०१९ को तुलनामा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटन प्राप्तिको सन्दर्भमा उपलब्ध डाटा भएका अधिकांश गन्तव्यको तुलनामा दोहोरो अंकको वृद्धि भएको छ।
संयुक्त राष्ट्रका पर्यटन महासचिव जुराब पोलोलिकासभिलीले पर्यटन क्षेत्रमा देखिएको बलियो वृद्धि विश्वभरका अर्थतन्त्रका लागि उत्कृष्ट समाचार भएको बताए। आगन्तुकको खर्च आगमनभन्दा पनि बलियो हुँदै गएको तथ्यले लाखौँ रोजगारी र साना व्यवसायमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छ। धेरै अर्थतन्त्रको भुक्तानी सन्तुलन र कर राजस्वमा निर्णायक रूपमा योगदान पुर्याउने उनको भनाइ छ।
क्षेत्रअनुसार पर्यटन प्रदर्शन
सन् २०२४ को पहिलो ९ महिनामा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकको आगमन तीव्र रूपमा बढेको छ। जुन युरोपमा महामारीपछिको कडा माग र विश्वव्यापी रूपमा ठूला स्रोत बजारबाट बलियो प्रदर्शनका साथै एशिया र प्रशान्त क्षेत्रका गन्तव्यहरूको निरन्तर पुन: प्राप्तिको कारणले भएको छ।
बढेको हवाई सम्पर्क र भिसा सुविधाले पनि अन्तर्राष्ट्रिय यात्रालाई समर्थन गरेको छ। मध्यपूर्वमा २०१९ को तुलनामा २०२४ मा २९ प्रतिशतले पर्यटन आगमनको रेकर्ड वृद्धि गरेको जनाएको छ। युरोप १ र अफ्रिकामा ६ प्रतिशतले बढेको छ।
अमेरिकाले यसको पूर्वमहामारी आगमनको ९७ प्रतिशत रिकभर गर्दै ३ प्रतिशतले बढाएको छ।
एशिया र प्रशान्त क्षेत्रमा २०२३ मा ८५ प्रतिशत रिकभरीको तुलनामा २०१९ को तुलनामा ८५ प्रतिशतले सुधार गरेको छ।
एसिया र प्रशान्तले २०२३ मा अन्तर्राष्ट्रिय यात्राको लागि क्षेत्र पुनः खोलिएपछि आगमनमा क्रमिक रूपमा असमान सुधार अनुभव गरेको छ। उत्तरी गोलार्द्धमा ग्रीष्म ऋतु सामान्यतया बलियो थियो। विश्वव्यापी आगमनमा २०२४ मा पूर्वमहामारी मानहरूको ९९ प्रतिशत पुगेको उल्लेख छ।
१११ गन्तव्यहरूमध्ये ६० वटाले २०२४ मा आगमन संख्यालाई पार गरेको छ। यस अवधिमा आगमनमा केही बलियो प्रदर्शनकर्तामध्ये सबैभन्दा बढी कतार १४१ प्रतिशतले कोभिड-१९ को तुलनामा पर्यटक बढाएको छ। जहाँ आगमन दोब्बरभन्दा बढी भयो। अल्बानिया ७७ प्रतिशत, साउदी अरेबिया ६१ प्रतिशत, कुराकाओ ४८ प्रतिशत, ताञ्जानिया ४३ प्रतिशत, कोलम्बिया र अन्डोरा दुवैमा ३६ प्रतिशतले पर्यटन प्राप्ति असाधारण वृद्धि भएको देखाउँछ।
पर्यटन प्राप्ति असाधारण वृद्धि
२०२४ को पहिलो ८ देखि ९ महिनामा प्राप्तिमा उपलब्ध तथ्यांक भएका ४३ देशमध्ये कूल ३५ देशले महामारीको पूर्वामान नाघेका छन्। धेरैले २०१९ (स्थानीय मुद्रा)को तुलनामा दोहोरो अंकको वृद्धि रिपोर्ट गरेका छन्। धेरैजसो अवस्थामा मुद्रास्फीतिभन्दा माथि छ।
आयको सन्दर्भमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्नेमध्ये सर्बिया ९९ प्रतिशत थिए। जहाँ, प्राप्ति लगभग दोब्बर (२०१९ को समान महिनाको तुलनामा), साथै पाकिस्तान ६४ प्रतिशत, रोमानिया ६१ प्रतिशत, जापान ५९ प्रतिशत थिए। पोर्चुगल ५१ प्रतिशत, निकारागुआ र ताञ्जानिया ५० प्रतिशतमाथि रहेको छ।
सामान्य रुपमा बलियो नतिजाको बाबजुद धेरै आर्थिक भूराजनीतिक र जलवायु चुनौती बाँकी छन्। पर्यटन क्षेत्रले अझै पनि यात्रा र पर्यटनमा मुद्रास्फीति सामना गरिरहेको छ।
विश्वको सबैभन्दा धेरै कमाउनेमध्ये जापान ५९ प्रतिशत, टर्की ४१ प्रतिशत र फ्रान्स २७ प्रतिशत रहदै सेप्टेम्बर २०२४ सम्म दोहोरो अंकको वृद्धि गरेका छन्। स्पेन ३६ प्रतिशत र इटाली २६ प्रतिशत पनि अगष्टदेखि धेरै पर्यटकहरू भित्र्याउनेमा पुगेको छ।
बेलायतले ४३ प्रतिशत, क्यानडाले ३५ प्रतिशत र अष्ट्रेलियाले १८ प्रतिशत हुँदै २०२४ सम्म नयाँ रेकर्ड स्थापित गरेको छ। संयुक्त राज्य अमेरिकाका लागि विश्वको शीर्ष पर्यटन कमाउने यसले सेप्टेम्बरसम्म ७ प्रतिशत वृद्धि गरेको रिपोर्टमा उल्लेख छ।
२०२४ को अन्त्य पूर्ण सुधारको बाटोमा
अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटन खर्चको डेटाले उही प्रवृत्तिलाई प्रतिविम्बित गर्दछ। विशेषगरी ठूला स्रोत बजार जस्तै जर्मनी २०१९ को तुलनामा ३५ प्रतिशत, अमेरिका ३३ प्रतिशत र फ्रान्स ११ प्रतिशत, बेलायत ४६ प्रतिशत, अष्ट्रेलिया ३४ प्रतिशत, क्यानडा २८ प्रतिशत र इटाली २६ प्रतिशतले बढेको छ।
जुन २०२४ सम्ममा पनि बलियो व्यय वृद्धि रिपोर्ट गरिएको थियो। भारतको लागि उपलब्ध डाटाले आउटबाउण्डमा वृद्धि देखाउँछ। यस बढ्दो महत्वपूर्ण बजारबाट खर्च २०१९ को तुलनामा २०२४ मा ८१ प्रतिशतले बढेको देखिन्छ। यसरी हेर्दा २०१९ को तुलनामा पूर्ण रिकभरीका लागि ट्र्याकमा हिँडेको भन्न सकिने उल्लेख छ।
सन् २०२४ मा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकको आगमन सन् २०१९ को स्तरमा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटन प्राप्तिले सन् २०२३ मा प्रायः महामारीपूर्व स्तर हासिल गरिसकेको छ।
जबकि, गन्तव्यको ठूलो संख्याले पहिले सन् २०२३ मा पूर्वमहामारी आगमन संख्या नाघेको छ। उत्तरपूर्वी एसिया र मध्यपूर्वी युरोपका केही भागमा सुस्त सुधारले अन्य सबै युरोपेली उपक्षेत्र, मध्यपूर्व, मध्य अमेरिका र क्यारिबियनमा बलियो नतिजासँग विरोधाभास गर्दछ। जहाँ आगमन पूर्व-महामारी पार गरिसकेका छन्।
२०२३ मा जस्तै २०२४ ले अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटनबाट बलियो निर्यात राजस्व देखेको छ। प्रतियात्रा उच्च औसत खर्च (मुद्रास्फीतिको प्रभाव बाहेक), आंशिक रूपमा लामो अवधि बसाइँको परिणमा चुनौती बाँकी नै रहेको जनाएको छ।
सामान्य रुपमा बलियो नतिजाको बाबजुद धेरै आर्थिक भूराजनीतिक र जलवायु चुनौती बाँकी छन्। पर्यटन क्षेत्रले अझै पनि यात्रा र पर्यटनमा मुद्रास्फीति सामना गरिरहेको छ। अर्थात् उच्च यातायात र आवास मूल्य, अस्थिर तेल मूल्य, विश्वभरका ठूला द्वन्द्व र तनावले उपभोक्ताको विश्वासलाई प्रभाव पार्ने उल्लेख छ। जबकि, चरम मौसमी घटना र कर्मचारी अभाव पनि पर्यटन प्रदर्शनका लागि महत्वपूर्ण चुनौती रहेको उल्लेख गरेको छ।
