काठमाडौँ, – भारतका पूर्व प्रधानमन्त्री डा. मनमोहन सिंहको ९२ वर्षको उमेरमा आज निधन भएको छ। भारतीय राजनीतिका एक उच्च व्यक्तित्व र विश्वप्रसिद्ध अर्थशास्त्रीको रूपमा परिचित सिंहको नयाँ दिल्लीमा निधन भएको हो। उनको निधनले एउटा युगको अन्त्य भएको छ, जसले आर्थिक सुधार र सुशासनमा एक स्थायी छाप छोडेको छ। भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले सिंहको निधन पुष्टि गरेका छन् ।
डा. सिंहको जन्म १९३२ सेप्टेम्बर २६ मा पश्चिम पञ्जाब (हाल पाकिस्तान) को गाहमा भएको थियो। उनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा पीएचडी हासिल गरेपछि भारतका प्रमुख आर्थिक सल्लाहकार, भारतीय रिजर्भ बैंकका गभर्नर र योजना आयोगका अध्यक्ष जस्ता महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी सम्हालेका थिए। विशेष गरी, सन् १९९१ देखि १९९६ सम्म भारतका अर्थमन्त्री रहँदा उनले नेतृत्व गरेको आर्थिक उदारीकरण नीति भारतको अर्थतन्त्रलाई नयाँ रूपान्तरण दिने प्रमुख कदम थियो।
डा. सिंह २००४ देखि २०१४ सम्म भारतको प्रधानमन्त्री भए, जहाँ उनी यो पदमा पुग्ने पहिलो सिख व्यक्ति बने। उनको कार्यकालमा राष्ट्रिय ग्रामीण स्वास्थ्य अभियान, सूचना अधिकार ऐनजस्ता महत्त्वपूर्ण पहलहरू भएका थिए भने भारतको अर्थतन्त्रले तीव्र वृद्धि गरेको थियो। शान्त स्वभावका तर दृढ नेताको रूपमा उनी इमानदारी, विद्वत्ता र जनसेवाप्रतिको समर्पणका लागि चिनिन्थे।
नेपालको सम्बन्ध
डा. मनमोहन सिंहले भारतका अर्थमन्त्री र प्रधानमन्त्रीका रूपमा नेपालको साथ नजिकको सम्बन्ध राखेका थिए। उनले नेपाल र भारतबीचको द्विपक्षीय सम्बन्धलाई आर्थिक सहयोग र आपसी विकासमा केन्द्रित गराउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले। प्रधानमन्त्रीका रूपमा सन् २००४ मा नेपालको औपचारिक भ्रमण गर्दा उनले व्यापार र ऊर्जा सहयोगलाई प्रवर्द्धन गर्ने विषयमा जोड दिएका थिए।
उनले नेपालको पूर्वाधार विकास र आपसी सहयोगमा मद्दत पुर्याउने परियोजनाहरूलाई प्राथमिकता दिएका थिए। विशेष गरी, जलविद्युत परियोजनाहरूमा छलफल गरी क्षेत्रीय लाभको आधार तयार पार्न उनले महत्त्वपूर्ण कदम चालेका थिए। नेपाल र भारतबीचको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक सम्बन्धलाई उनले सधैं सुदृढ बनाउन चाहेका थिए।
-1717671934-1732168961.jpg)
