काठमाडौं। पछिल्लो समय अधिकांश वित्तीय सूचक नकारात्मक रहेका, कमजोर व्यवस्थापन र जोखिमपूर्ण कम्पनीको सेयर खरिदबिक्रीमा लगानीकर्ता निर्धक्क छन्। तर, सेयर बजारमा वित्तीय सूचक सबल भएका र लगानीकर्तालाई प्रतिफल दिँदै आएका कम्पनीको उपस्थिति कमजोर छ।
कम्पनीको वित्तीय विवरण, प्रतिसेयर मूल्य, प्रतिसेयर नेटवर्थ, नाफा/नोक्सान, लाभांश क्षमता, प्रदर्शन, व्यवस्थापकीय क्षमताको अध्ययनबिनै अन्धाधुन्ध लगानी गर्न नहुने विषय निरन्तर उठ्दा पनि लगानीकर्ता कमजोर कम्पनीमा झुम्मिरहेका हुन्।
एक वर्षअघि करिब ३०० रुपैयाँ प्रतिकित्ता रहेको नेपाल फाइनान्सको सेयर मूल्य अस्वाभाविक ढंगमा बढ्दै २०८१ साउन २९ गते २१७८ (सो दिन २६१४) रुपैयाँ प्रतिकित्तासम्म पुगेको थियो। तर, २६०० माथि पुगेको कम्पनीको सेयर मूल्य पुस ९ गतेसम्म आईपुग्दा लगातार घट्दै १०७४ रुपैयाँमा खुम्चिएको छ।
२०८१ साउन १ गते ५८६ रुपैयाँ प्रतिकित्ता रहेको कर्पोरेट विकास बैंकको सेयर मूल्य मंसिर १७ गते १७६४ (उक्त दिन १९२० रुपैयाँसम्म) पुगेको भएपनि पुस ९ गते १५५५ रुपैयाँमा सीमित भएको छ।
यस्तै, २०८१ असार २ गते ५१९ रुपैयाँ प्रतिकित्ता रहेको गुडवील फाइनान्सको सेयर मूल्य अनपेक्षित ढंगमा उकालो लाग्दै भदौ १७ मा १३३० रुपैयाँ (त्यस दिन १३५३ सम्म) पुगे पनि पुस ९ गते आइपुग्दा ८४० रुपैयाँमा खुम्चिएको छ।
२०८१ जेठ १० मा ५०० रुपैयाँ प्रतिकित्ता रहेको नारायणी विकास बैंकको सेयर मूल्य अकास्मात बढेर पुस ३ गते १४३३ पुगेपनि त्यसबाट घट्दै पुस ९ मा आईपुग्दा १२८५ रुपैयाँमा खुम्चिएको छ।
नेपाल फाइनान्स, कर्पोरेट विकास बैंक, गुडविल फाइनान्स र नारायणी विकास बैंक सबैजसो वित्तीय सूचक नकारात्मक भएका कम्पनी हुन्। वित्तीय सूचकमा कमजोर र प्रतिफल नदिने कम्पनी तुलनात्मक रुपमा बढी जोखिमयुक्त हुन्छन्। बलिया कम्पनीमा गरिएको लगानी घाटामा गए पनि तिनले दिने प्रतिफलबाट घाटा कम गर्न सहज हुन्छ।
तर, कमजोर र अकारण उचालिएको कम्पनीमा लगानी गरेर माथिल्लो बिन्दुको अन्तिम बायर बने उक्त घाटाबाट माथि उक्सन लगानीकर्तालाई कठिन हुन्छ।
बजारमा वित्तीय सूचक कमजोर भएका र अकारण अस्वभाविक ढंगमा सेयर मूल्य बढाइएका कम्पनी धेरै छन्। यस्तैमध्येको एक बैंक हो, सिन्धु विकास बैंक।
एक वर्षअघि अर्थात् २०८० पुस ११ गते सिन्धु विकास बैंकको सेयर मूल्य प्रतिकित्ता २७९ रुपैयाँ थियो। त्यसबाट सामान्य घटबढ हुँदै २०८१ असार ९ गतेसम्म आइपुग्दा सिन्धु विकासको सेयर मूल्य ३९० कायम भयो। यद्यपि, कात्तिक ११ गतेसम्म आउँदा बढेर ६८५ रुपैयाँ पुग्यो।
अनपेक्षित ढंगमा बढेको कम्पनीको सेयर मंसिर १७ गते १११४ रुपैयाँसम्म पुग्यो भने पुस ९ सम्म आइपुग्दा ९४० रुपैयाँमा कारोबार भएको छ। अकारण मूल्यमा आएको यो किसिमको उतारचढाव लगानीकर्ताका लागि निकै जोखिमपूर्ण छ किनभने यो कम्पनीका अधिकांश वित्तीय सूचक नकारात्मक छन्।
सामाजिक सन्जाल (फेसबुक, एक्स, युट्युब, ह्वाट्सएप, भाइबर, टेलिग्राम र क्लब हाउस)मा हुने टिप्पणी र ‘म्यानुपुलेट’बाट लगानीकर्ता टाढा रहे लगानी जोखिम कम हुन सक्छ।
गत वर्षको पहिलो त्रैमासमा बैंकले समग्र अर्थतन्त्रमा आएको मन्दी र विगतमा कोभिडकालमै बैंकमा ऋणीहरू समस्यामा रहेको कारण देखाई ऋण असुलीमा समस्या भएको र बैंकहरूबीचको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धालाई चुनौतीको रुपमा उल्लेख गरेको थियो।
उक्त अवधिसम्म उत्पादनशील क्षेत्रमा कर्जा प्रवाह गर्न नसकेको र भविष्यमा उत्पादनशील क्षेत्रको कर्जा प्रवाहलाई प्राथमिकतामा राख्ने बैंकले उद्घोष गरेको थियो। सोहीअनुसार रणनीतिक योजना बनाई अघि बढ्ने बैंकले उल्लेख गरेको थियो। तर, एकवर्षे अवधिमा बैंकले व्यवसाय बढाउन नसक्दा आम्दानी घटेको छ।
चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासमा सिन्धु विकासले ५ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरी २ अर्ब ९९ करोड कर्जा प्रवाह गरेको थियो। एकवर्षे अवधिमा बैंकको निक्षेप संकलन ४ प्रतिशत र कर्जा प्रवाह १८ प्रतिशतले घटेको देखिन्छ।
उक्त अवधिमा बैंकको खुद ब्याज आम्दानी ५४ प्रतिशतले घटेर २ करोड ५८ लाख, शुल्क र कमिसन आम्दानी ४८ प्रतिशतले घटेर २४ करोड, कुल सञ्चालन आम्दानी ५४ प्रतिशतले घटेर २ करोड ८५ लाख रुपैयाँमा सीमित भएको थियो।
तर, उक्त अवधिमा बैंकले पुराना कर्जामा गरेको प्रोभिजन ७ करोड ८ लाख रुपैयाँ राइट ब्याक हुँदा खुद सञ्चालन आम्दानी ४९ प्रतिशतले वृद्धि भएर खुद नाफा २ करोड ३० लाख आर्जन गर्न सफल भएको थियो।
एकवर्षे अवधिमा बैंकले खुद नाफासमेत १० गुणाले वृद्धि गरे पनि बैंकले आर्जित नाफा नियामकले अनिवार्य गरेको विभिन्न कोषमा राख्दा र कर्जामा प्रोभिजन गर्दा वितरणयोग्य नाफा भने बढाउन सकेन।
उक्त अवधिमा बैंकको वितरणयोग्य नाफा ३७ करोड ५० लाख रुपैयाँ नकारात्मक छ। गत वर्षको सोही अवधिमा बैंकको वितरणयोग्य नाफा ११ करोड रुपैयाँ नकारात्मक थियो।
यसैगरी चालू वर्षको पहिलो त्रैमासमा बैंकको निष्कृय कर्जा अनुपात ७.०३ प्रतिशत बिन्दुले घटेर ४.२६ प्रतिशत कायम भएको छ। साथै, उक्त अवधिमा बैंकको सिडी रेसियो ७० प्रतिशत, बेसरेट ९ प्रतिशत र प्रतिसेयर आम्दानी १६ रुपैयाँ ५५ पैसा कायम छ।
आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को मुनाफाबाट ११.४९ प्रतिशत बोनस सेयर र शून्य दशमलव ६ प्रतिशत नगद लाभांश वितरण गरेको सिन्धु विकासले त्यसयता लगानीकर्ताको हात खाली बनाउँदै आएको छ।
सिन्धु विकास बैंकको ५५ लाख ७४ हजार ५६१ कित्ता सेयर नेप्सेमा सूचीकृत छ। यसको ५१ प्रतिशत अर्थात् २८ लाख ४२ हजार ४१७ कित्ता सेयर संस्थापकको स्वामित्वमा छ भने ४९ प्रतिशत अर्थात् २७ लाख ३२ हजार १४४ कित्ता सेयर सर्वसाधारणको स्वामित्वमा छ।
खासगरी वित्तीय सूचकमा कमजोर रहेका यी र यस्ता कम्पनीमा लगानीकर्ता आफैंले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ। निश्चित व्यक्ति वा समूहको कुनै पनि प्रभावमा परेमा भने त्यसले ठूलो नोक्सानी गर्ने सम्भावना हुन्छ।
कुनै कम्पनी लगानीयोग्य छ/छैन भन्ने विषयमा लगानीकर्ताले अध्ययन गर्नुपर्दछ। कम पुँजी र कम सेयर सूचीकृत भएका कम्पनी होल्ड गरेर मूल्य बढाउने र मूल्य उच्च बिन्दुमा पुगेपछि खरिद गर्न उक्साएर फाइदा लिने काम हुने भएकाले लगानीकर्ता झनै सचेत हुन जरुरी छ।
सिन्धु विकास बैंकको सेयर मूल्य उतारचढाव
