काठमाडौं। २०८० मंसिर ४ मा नेपाल फाइनान्सको सेयर २८२ रुपैयाँमा कारोबार भएर बन्द भएको थियो। एक वर्षअघि अर्थात् २३० कारोबार दिनअघि २८२ रुपैयाँमा कारोबार भएको कम्पनीको सेयर मूल्य २०८१ मंसिर ३ गतेसम्म आइपुग्दा प्रतिकित्ता १४५९ रुपैयाँ कायम भएको छ।
गत वर्षको सेयर मूल्यसँग पछिल्लो कारोबार दिनको सेयर मूल्य तुलना गर्दा कम्पनीको मूल्यमा ११७७ रुपैयाँको अन्तर देखिन्छ।
यद्यपि, यस अवधिमा कम्पनीको सेयर मूल्य बढेर २६१४.९० रुपैयाँसम्म पुगेको थियो। २०८१ साउन २९ गते नेपाल फाइनान्सको सेयर मूल्य पछिल्लो एक वर्षको उच्च अर्थात् २६१४ रुपैयाँ प्रतिकित्तासम्म पुगेको हो।
तथापि, उक्त दिन कारोबार बन्द हुँदा यस कम्पनीको सेयर मूल्य २१७८ रुपैयाँ कायम भएको थियो। साउन २९ बाट मंसिर ३ गतेसम्मको ५६ कारोबार दिनमा मात्रै कम्पनीको सेयर मूल्य ११५५ रुपैयाँले घटेर १४५९ रुपैयाँमा सीमित भएको छ।
२०८० चैत २२ गतेसम्म २०० र ३०० रुपैयाँ प्रतिकित्तामा कारोबार भइरहेको फाइनान्स कम्पनीले त्यसपछि भने उचाई लिन सुरु गरेको थियो। यसपछि प्रायः दिनहुँ उकालो लागेर कम्पनीको सेयर मूल्य चार महिनामै २६१४ रुपैयाँ प्रतिकित्तासम्म पुग्यो।
साउनबाट घट्न थालेको कम्पनीको मूल्य उच्च मूल्यबाट करिब ५० प्रतिशतले घटेर १४५९ रुपैयाँमा आएको छ। खासगरी समग्र बजार उकालो लाग्दै गर्दा यस कम्पनीको सेयर मूल्य तीव्र गतिमा वृद्धि हुन सुरु गरेको थियो।
यस्तो अस्वाभाविक मूल्य उतारचढाव देखिएको कम्पनी नेपाल फाइनान्स मात्रै एक्लो होइन। अन्य धेरै कम्पनीमा पनि यही किसिमको अस्वाभाविक मूल्यवृद्धि र गिरावट अर्थात् उतारचढाव हुने गरेको छ। लगानीकर्तालाई यस्तो किसिमको खेल कुन अवस्थामा, कसले र कसरी खेलिन्छ? भन्ने विषय महत्वपूर्ण हुन्छ।
खासगरी नेपाल फाइनान्सजस्ता कमजोर वित्तीय अवस्था भएका कम्पनीको मूल्य बढाउन पम्पिङ एन्ड डम्पिङ, सर्कुलर ट्रेडिङ, कर्नरिङजस्ता गतिविधि गरिने सेयर लगानीकर्ता बताउँछन्। ‘कम्पनीको पफर्मेन्स र वित्तीय अवस्था एकदमै राम्रो भएको खण्डमा सेयर मूल्य तीब्र गतिमा वृद्धि हुने गर्दछ।
कम्पनीको आक्रामक व्यापार, तीव्र व्यवसाय विस्तार र राम्रो व्यवस्थापनजस्ता विषयले कुनै पनि कम्पनीको सेयर मूल्य बढाउने गर्दछ,’ एक लगानीकर्ताले भने, ‘तर, नेपाल फाइनान्सको हकमा भने यी कुनै पनि कुरा भएको देखिँदैन भने वित्तीय अवस्था पनि राम्रो छैन।’
यस्तो वित्तीय विवरण राम्रो नभएको कम्पीको मूल्य बढाउन भने बजारको विकृतिलाई अत्यधिक प्रयोग गरिने उनको भनाइ छ। ‘पम्पिङ एन्ड डम्पिङ, सर्कुलर ट्रेडिङ, कर्नरिङ जस्ता गतिविधि गरिएको खण्डमा पनि एक हदसम्म मूल्य धानिन्छ। यिनै कुराको प्रयोग गरेर पनि कुनै कमजोर कम्पनीको मूल्य माथिल्लो बिन्दुमा पुर्याइन्छ,’ ती लगानीकर्ताले भने, ‘नेपाल फाइनान्सको मूल्य हाल २६०० बाट १४०० हाराहारी रहे पनि फेरि मौका पर्दा मूल्य सोही माथिल्लो बिन्दुमा पुर्याइने प्रचार भइरहेको छ, जुन गलत हो।’
उनले यस्तो अस्वाभाविक मूल्यवृद्धिमा कम्पनी आफैंले खासै भूमिका नखेल्ने तर, बाहिरका ट्रेडरहरु नै बढी हाबी हुने गरेको बताए। यद्यपि, कुनै कम्पनीको राम्रो विवरण आउन लागेको छ भने इन्साइडरको काम पनि हुन सक्दछ। तर, यस्तो कमजोर कम्पनी मूल्यवृद्धिमा भने इन्साइडर ट्रेडिङ खासै नहुने उनको तर्क छ।
सेयर मूल्यको अस्वभाविक उतारचढावको मारमा लहैलहैमा लाग्ने सेयर लगानीकर्ता बढी पर्ने उनी बताउँछन्। ‘बजारमा ग्रुप बनाउने, सर्कुलर ट्रेडिङ गर्ने, मूल्य तान्दै जाने र बजारको सेन्टिमेन्ट बुलिसमा भएको समयमा कम्पनीको मूल्यबारे सोही किसिमको चर्चा गर्दै मूल्य बढाइन्छ। केही बाठा र जानकारहरुले यस्ता अवस्थामा कमाईरहेका हुन्छन्,’ ती लगानीकर्ताले भने, ‘तर, हुलमुलमा लाग्नेहरु डुब्छन् र अहिले पनि धेरै डुबेका छन्।’ उनले बजारमा यही कम्पनीको मात्रै सेयर मूल्य बढ्छ भन्ने भ्रम फैलाएर मूल्य उचालिने र त्यसमा सर्वसाधारण बढी मात्रामा फस्ने बताए।
वित्तीय अवस्था र कम्पनीको पर्फमेन्स राम्रो नभए पनि यस्तै कसिमको चलखेल गरेर अस्वाभाविक मूल्यवृद्धिको खेल खल्ने गरिन्छ, जुन खेल नेपाल फाइनान्समा पनि भएको देखिन्छ।
पछिल्लो एक वर्षको कारोबार हेर्दा नेपाल फाइनान्स सर्वाधिक सेयर मूल्य उतारचढाव हुने कम्पनीमध्येमा परेकाे छ। २०० रुपैयाँ हाराहारी रहेको कम्पनीको सेयर मूल्य लगातार बढेर २६०० भन्दा माथिसम्म पुगेपछि बीचमा केही आलोचना पनि भयो। कम्पनीको वित्तीय अवस्था राम्रो नहुँदा नहुँदै मूल्य बढाएर माथि पु¥याइएको भन्दै आलोचना भएको थियो। हुन पनि कम्पनीको वित्तीय विवरण राम्रो अवस्थामा छैन।
गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ सम्म कम्पनीको वितरणयोग्य मुनाफा २० करोड ८२ लाख २९ लाख रुपैयाँ ऋणात्मक छ। कम्पनीले गत आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म एक करोड ८१ लाख १८ हजार रुपैयाँ नाफा आर्जन गरेको थियो। यस अवधिसम्म कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी दुई रुपैयाँ ४८ पैसा, प्रतिसेयर नेटवर्थ १३७ रुपैयाँ ५२ पैसा थियो।
चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासम्म त झन् कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी तीन रुपैयाँ २९ पैसा ऋणात्मक छ। पहिलो त्रैमासम्म कम्पनी ४४ करोड ३९ हजार ऋणात्मक छ। चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासको वित्तीय प्रतिवेदनअनुसार कम्पनीको चुक्तापुँजी ७२ करोड ९९ लाख रुपैयाँ छ।
त्यसैले संघीय प्रतिनिधिसभाका केही सांसदहरुले नेपाल फाइनान्सलगायत कम्पनीको सेयर मूल्यमा अस्वाभाविक चलखेल भएको भन्दै अनुसन्धान मागसमेत गरेका थिए।
ब्रोकर र इन्भेस्टरको कार्टेलिङबाट एक महिनामा एउटा कम्पनीको मूल्य ६०० बाट २१५४ रुपैयाँ पुर्याइएको र सोझा लगानीकर्ता ठग्ने काम भएको सांसदहरुको तर्क थियो। ‘१३४ रुपैयाँ बुक भ्यालु छ, नाफा र आम्दानी हेर्दा नेपाल फाइनान्सको मूल्य कसरी यति धेरै भयो? यसबाहेक एनआरएन इन्फ्रास्टक्चर र डेभपलपमेन्ट लिमिटेड, सीईडीबी हाइड्रोपावर र हाथवे इन्भेस्टमेन्ट नेपालको सेयर मूल्यको बुक भ्यालु निकै कम हुँदाहुँदै कृत्रिम रूपमा मूल्य अकासिएको छ,’ सांसदहरुले भनेका थिए, ‘लगानीकर्ता र ब्रोकरको सिन्डिकेटले यस्तो भएको हो।’
संसदमै यो विषय उठेपछि प्रतिनिधिसभाअन्तर्गतकै अर्थ समितिमा समेत यो विषयले स्थान पाएको थियो भने छलफल पनि भएको थियो। नेपाल धितोपत्र बोर्डले अस्वाभाविक मूल्यवृद्धि र कारोबारलाई अध्ययन अनुसन्धान गरेर नियमन गर्नुपर्ने आवाज धेरैले उठाएका थिए। तर, नियामक निकायले हालसम्म पनि यी र यस्ता विषयमा खासै चासो दिएको देखिँदैन।
-1717671934-1732168961.jpg)
