काठमाडौं। जोमसोम, जो पश्चिम नेपालको हिमालयन क्षेत्रस्थित मुस्ताङको सानो शहर हो। सन् १९९२ सम्म विदेशीहरूका लागि पहुँचयोग्य थिएन। यो पृथ्वीको अन्तिम ठाउँ हो, जहाँ तपाईं विलासी डिजाइनर होटल भेट्टाउने अपेक्षा गर्नुहुन्छ। तर सन् २०२३ को अगस्टमा खुलेको शिन्ता मणि मुस्ताङ, २९ कोठे विलासी होटलले यो सुदूर ठाउँलाई परिष्कृत पर्यटकहरूको गन्तव्य बनाएको छ।
यो होटल प्रसिद्ध अमेरिकी वास्तुकार र भित्री सजावटकर्ता बिल बेन्स्लीले डिजाइन गरेका हुन्, जहाँ तिब्बती पुराना वस्तुहरू, उत्कृष्ट कलाकृति र हस्तकलाका टुक्राहरूले सजाइएको विलासी कोठाहरू छन्। साथै, यो होटलमा स्वास्थ्य उपचारहरू र उच्चस्तरीय भोजनको सुविधा उपलब्ध छ। दर प्रतिव्यक्ति प्रति रात अमेरिकी डलर १,८०० र न्यूनतम पाँच रातका लागि। जुन १९७० को दशकमा काठमाडौंआएका हिप्पी साहसीहरूलाई चकित पार्ने थियो, जसले नेपाललाई छिटो पश्चिमी ब्याकप्याकरहरूको प्रमुख गन्तव्य बनाएको थियो।
तर शिन्ता मणि मुस्ताङ नेपालको परिवर्तनको प्रतीक हो, जुन अब सस्तो यात्राका लागि मात्र नभई विलासी गन्तव्यका रूपमा पनि विकसित हुँदैछ।
जे. एम.फ्राइडम्यान एण्ड कम्पनीका विलासी रिसोर्ट परामर्शकर्ता जासन फ्राइडम्यान भन्छन्, नेपालको बजेट यात्राको अन्तर्राष्ट्रिय छवि, जुन राजनीतिक अशान्ति र प्राकृतिक प्रकोपहरूले अझ सुदृढ पारेको थियो, सुरुमा हिमालयन क्षेत्रमा विलासी आवास खोज्ने पर्यटकहरूलाई भुटान र भारततिर धकेलिएको थियो।
यो परिवर्तित हुँदैछ, किनकि नेपालमा अब स्थिर राजनीतिक वातावरण छ, जसलाई सरकारले दिएको लगानी प्रोत्साहनले सघाएको छ। यसले गर्दा विलासी विकासहरूको वृद्धि भएको छ, जसमा आरामदायी होटलहरू, विलासी शिविरहरू, निजी विमान सेवाहरू, र वातावरणीय रूपमा दिगो वन्यजन्तु पर्यटनमा लक्षित लग्जरी सुविधाहरू समावेश छन्।
नेपालमा सेवाको स्तर प्रायः निकै राम्रो हुन्छ, र देशको भूपरिदृश्य मनमोहक छ। तर यात्रा गन्तव्यको रूपमा नेपाल पूर्णतया उपयुक्त भने छैन। यहाँको घरेलु हवाई यात्रा धेरै सुधार हुन बाँकी छस मौसमको कारणले उडानहरू प्रायः अवरोधमा पर्छन् र यस क्षेत्रमा सुरक्षा रेकर्ड कमजोर छ। सडकहरू साँघुरा र भीडले भरिएका छन् — धेरै नयाँ राजमार्गहरू निर्माणाधीन छन् तर प्रयोगमा आएका छैनन्।
तर पनि, नेपालमा आउने पर्यटकहरूको संख्या तीव्र रूपमा बढिरहेको छ, जसले २०२३ मा १० लाख पर्यटकको कीर्तिमान बनाएको छ, जुन सन् २०१८ पछि सबैभन्दा उच्च हो, र यसमा भारतीय र चिनियाँ पर्यटकहरूको ठूलो भूमिका रहेको नेपाल पर्यटन बोर्डको भनाइ छ।
सरकारको अध्ययनअनुसार पर्यटन र यात्रा क्षेत्रले अहिले नेपालको चौथो ठूलो रोजगारदाता बनेको छ। र कुल गार्हस्थ उत्पादनको करिब ६.७५ हिस्सा ओगटेको छर
निकै समयअघिसम्म नेपाललाई ब्याकप्याकरहरू र ट्रेकर्सहरूकै गन्तव्यका रूपमा मात्र चिनिन्थ्यो। तर फ्राइडम्यान भन्छन्, शिन्ता मणि मुस्ताङको उद्घाटनले नेपाललाई एउटा विलासी अनुभवात्मक गन्तव्यको रूपमा नयाँ छवि दिएको छ। “हामीले देशभित्रै पनि विलासी सम्पत्ति र अनुभवहरूको विकासमा नयाँ चासो देखेका छौं,”शेर्पा होस्पिटालिटी ग्रुपका सञ्चालक नाम्ग्याल शेर्पाले भने।
जसले शिन्ता मणि होटल चेनसँग साझेदारीमा जोमसोम होटल चलाउँछन्, भन्छन्, “हिमालयमा विश्वस्तरीय विलासी होटल अनुभव सिर्जना गर्नु मेरो सपना थियो ‘ नेपाललाई गुणस्तरीय, विलासी गन्तव्यको रूपमा र केवल बजेट यात्रुहरूका लागि मात्र नभई, प्रतिष्ठित बनाउन मद्दत पुर्याउन।”
कतिपय विशेषज्ञहरू भन्छन्, नेपालको ब्याकप्याकर छवि सधैं अलिकति भ्रामक थियो, किनभने काठमाडौंमा आधारित माउन्टेन ट्राभल नेपाल र टाइगर टप्सले सन् १९६० को दशकमा नै वन्यजन्तु सफारी जस्ता विलासी यात्रा प्रस्तावहरू सुरु गरेका थिए। यी यात्राहरू निकै सफल भए, जसले गर्दा इन्दिरा गान्धी, भारतकी प्रधानमन्त्री (१९६६(७७ र १९८०(८४०, ले एकपटक व्यङ्ग्यपूर्ण रूपमा सोधिन्, “हामीले वन्यजन्तु पर्यटन सञ्चालन गर्न नेपालमै भर पर्नुपर्छ किन?”
हालैका वर्षहरूमा, एमटिएन र टाइगर टप्स पनि दिगो वन्यजन्तु पर्यटनका अग्रणी भएका छन्, भन्छिन् शोभा मोहन, न्यू दिल्लीमा आधारित कम्पनी रारी इण्डियाकी संस्थापक, जुन भारत, नेपाल र श्रीलङ्कामा निजी स्वामित्वका बुटिक सम्पत्तिहरूको बजार व्यवस्थापन गर्दछ। यी दुई कम्पनीहरूले संयुक्त रूपमा सन् १९९८ मा पोखराको टाइगर माउन्टेन पोखरा लज स्थापना गरे, जसले “पूर्णतया पुनर्जनन पर्यटनलाई आत्मसात गरेको छ र नेपालको मध्य पहाडहरूमा पर्यटनको नयाँ धारलाई अँगाल्दैछ,” मोहनले बताइन्।
काठमाडौंमा सन् १९६० को दशकमा सोल्टी जस्ता पाँचतारे होटलहरू पनि खुलेका थिए। तर अहिले थुप्रै नयाँ विलासी होटलहरू थपिंदै छन्। जसमध्ये थाइल्यान्डको दुसित होटल्स समूहले काठमाडौं बाहिर खोलिएको दुसित थानी हिमालयन रिजोर्ट धुलिखेल र नेपालको दक्षिणी सिमानामा चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा रहेको स्यान्क्चुरी चितवन नेशनल पार्क समेत पर्दछन्। स्यान्क्चुरी समूहका महाप्रबन्धक अजित बिराना भन्छन्, “हामी नेपालको ब्याकप्याकर स्वर्गबाट दिगो विलासी गन्तव्यमा रूपान्तरणको यात्रामा गर्व गर्छौं।”
अन्य विलासी यात्रा सञ्चालकहरू पनि देशमा बडी सङ्ख्यामा प्रवेश गर्दैछन्। बेलायतमा आधारित आइजीएस होटल्स एण्ड रिसोर्ट्सले अन्तरमहाद्वीपीय ब्रान्ड छिट्टै नेपालमा ल्याउने घोषणा गरेको छ, जसमा तीन होटलहरूको योजना छ। भारतको पोस्टकार्ड होटल थिम्पुमा होटल खोलेको छ र चितवनमा पनि यो ब्रान्डले चाँडै आफ्नो उपस्थिति जनाउनेछ। कुन्दा हिमालयन रिजोर्ट एण्ड स्पा, जुन समुद्री सतहदेखि ३,००० मिटरको उचाइमा फाल्पुमा अवस्थित हुनेछ, सन् २०२५ मा खुल्नेछ। यसैबीच, काठमाडौंमा यो वर्ष खुल्ने विलासी होटलमा १७२(कोठे हिल्टन काठमाडौं हो) जसले हिमालयन पहाडहरूको मनोरम दृश्यहरू प्रस्तुत गर्दछ।
नेपालमा अन्य थुप्रै पुरातात्त्विक सम्पत्तिहरू पनि छन्, जसमा काठमाडौँको द्वारिकाज प्रमुख हो — यो पहिलो विलासी होटल हो, जसले पुरातात्त्विक सम्पदालाई पनि महत्व दिएको छ। द्वारिकाजका मालिक दिवंगत दास श्रेष्ठले १९५२ मा कसैले पुरानो नक्काशीकृत खम्बा दाउराका लागि काट्दै गरेको देखेपछि पुराना झ्यालका फ्रेम, खम्बा र ढोकाहरू सङ्कलन गर्न सुरु गरेका थिए, जसले गर्दा देशको वास्तुशिल्प सम्पदाको केही अंश जगेर्ना भएको थियो। यी मध्ये धेरै टुक्राहरू उनको होटलमा सजाइएको छ, जसले यो होटललाई एक सम्पदासङ्ग्रहालय जस्तो देखाउँछ, जहाँ रातो इँटा, नाङ्गो काठका बीम, सुन्दर नक्काशीकृत झ्यालहरू र १३औं शताब्दीको ढोकासम्म छन्।
उद्यमी पवन तुलाधरले पनि काठमाडौँ उपत्यकामा पर्ने ऐतिहासिक शहर पाटनका पुराना घरहरूलाई द्वारिकाजकै उदाहरण अनुसरण गर्दै पर्यटक आवासमा परिणत गरेका छन्। अर्को नयाँ पुनर्स्थापना परियोजना, नेपाली घर होटल — ६१(कोठे होटल, जुन काठमाडौँको चहलपहलयुक्त ठमेल क्षेत्रमा रहेको छ। पुरानो २००(वर्षे भवनमा परम्परागत नेपाली वास्तुकला र आधुनिक सुविधाहरूको संयोजन गरेको छ।
विलासी यात्रा नेपालका पर्वतारोहण क्षेत्रहरूमा पनि अगाडि बढिरहेको छ, जसले सगरमाथा र अन्नपूर्ण क्षेत्रहरूमा केन्द्रीत गरिरहेको छ, जहाँ परम्परागत रूपमा विलासी आवास उपलब्ध थिएन। शेर्पा हस्पिटालिटी ग्रुपले हालै सगरमाथा क्षेत्रमा विलासी लजहरूको एक संग्रहालय सुरु गरेको छ, र माउन्टेन लज अफ नेपालले सगरमाथा, अन्नपूर्ण र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा आवास प्रदान गरिरहेको छ। एमएलएनको १२ रातको सगरमाथा यात्राले ८ विलासी लजहरूमा बस्नाको सुविधा प्रदान गर्छ, जसको लागत प्रति व्यक्ति करिब (५,००० ) ट्विन कोठा साझा गर्ने आधारमा पर्छ।
“नेपाल अब विलासी गन्तव्यमा रूपान्तरण भइरहेको छ, जुन हामीलाई निकै रोमाञ्चित बनाइरहेको छ,” भन्छिन् क्याथरीन हिल्ड, न्यू योर्कमा आधारित विलासी यात्रा सञ्चालक रिमोट ल्याण्ड्सकी सह(संस्थापक र सिइओ, जसले सगरमाथा आधार शिविर (सगरमाथा चढ्न जानेहरूको सुरु बिन्दु) मा पुग्न चाहने तर फर्कन हिंड्न नचाहने आगन्तुकहरूलाई हेलिकप्टरद्वारा सेवा प्रदान गर्छ। सगरमाथाको उचाइ ८,८४९ मिटर छ।
नेपालमा विलासी यात्रा बजारको आकर्षण झल्काउँदै, रिमोट ल्याण्ड्सले अब सगरमाथा सानो समूह यात्रा ४२९,०३२ प्रति व्यक्ति दरमा योजना बनाइरहेको छ। “हामीले शिन्ता मणि मुस्ताङको हालैको उद्घाटनपछि नेपालप्रतिको हाम्रो धारणा पूर्ण रूपमा परिवर्तन गरेका छौं,” हिल्डले बताइन्। “समग्रमा, नेपाल विलासी गन्तव्यको रूपमा एक उत्कृष्ट विकल्प बन्न सक्छ।”
नेपालमा कहाँ बस्ने
काठमाडौंको द्वारिकाज हेरिटेज होटल र यसको बहिनी सम्पत्ति धुलिखेलमा शान्त विश्राम स्थलहरू हुन्। कृश्नार्पण रेस्टुरेन्टमा गोरमेट डिनर नछुटाउनुहोस्। हालै खुलेको हिल्टन काठमाडौंले शहरको शानदार दृश्यहरू प्रदान गर्दछ। स्यान्क्चुरी चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जले थारु गाउँको शैलीमा डिजाइन गरिएका कोठाहरू र सफारी यात्राको सुविधा दिन्छ।
भक्तपुरको नानी पुरानो आँगनको घरजस्तो बनेको छ र प्रामाणिक सांस्कृतिक अनुभव प्रदान गर्दछ।
चितवनको ताज मेघौली सेराइ वातावरणमैत्री रिसोर्ट हो, जहाँ विलासी आवास र सफारी यात्राको सुविधा छ।
जोमसोमको शिन्ता मणि मुस्ताङले सुदूर स्थान र विशेष अनुभवहरू प्रदान गर्छ। पोखराको टाइगर माउन्टेन लजको स्थित एक विशिष्ट पहाडी स्थानमा छ, जहाँबाट उपत्यकाको मनमोहक दृश्यहरू देख्न सकिन्छ।
एसिया निक्कि डटकमबाट।
