काठमाडौं। अष्ट्रेलियाबाट हुण्डी साम्राज्य चलाइ रहेका साह एण्ड ब्रदर्स कम्पनीको कारोबार ट्याकिङ गरेर प्रहरीले अनुसन्धान गर्ने भएको हो। कम्पनीका सञ्चालक पवन साहले चलाएका सबै कम्पनीको कारोबारको निगरानी प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सिआईबी) ले गर्न थालेको हो।
क्यापिटल नेपालमा प्रकाशित समाचारमा ध्यानाकर्षण भएपछि उक्त कम्पनीबारे प्रहरीले पनि अनुसन्धान थालेको थियो। अष्ट्रेलियामा गैरकानुनी रुपमा रेमिट्यान्स कारोबार गर्ने पवन साह सुन तस्करीमा समेत संग्लन भएको अनुसन्धानको क्रममा भेटिएको छ।
साह एण्ड ब्रदर्स अष्ट्रेलियाबाट मात्रै नभएर न्यूजिल्याण्डबाट पनि हुण्डी कारोबार गरेको पाइएको छ। न्यूजिल्याण्ड कम्पनी रजिष्टार अफिसमा एसिएन नम्बर ६००२९२८०४ मा साहको नाममा दर्ता भएको छ।
पवन साहले सञ्चालन गरेको रेमिट्यान्स कम्पनीलगायत अन्य कम्पनीको खोजी सुरु गरिएको सिआइबी प्रवक्ता होविन्द्र बोगटी बताउँछन्। ‘साह एण्ड ब्रदर्सले चलाएका अन्य कम्पनीमाथि छानबिन सुरु गरेका छौं, यो कम्पनीले चलाएको नमस्ते रेमिट्यान्स सुन तस्करीमा संलग्न भएको यसअघि कै अनुसन्धानमा भेटिएको थियो,’ सिआइबी प्रवक्ता बोगटीले भने, ‘क्यापिटल नेपालमा आएका समचारले औल्याएका विषयलाई आधार मानेर हुण्डी कारोबारमा सलग्न साह एण्ड ब्रदर्सका अन्य कम्पनीको कारोबार र त्यसको नेपालमा एजेन्टहरुको थप खोज्छौं।’
सुन तस्करीको अनुसन्धानमा हुण्डीको पैसा प्रयोग तथा भुक्तानीमा अष्ट्रेलियाको नमस्ते रेमिटले सजिलो पे र पेवेललाई एजेन्ट बनाएर भइरहेको कारोबारबारे गत असारको दोस्रो साता सिआइबीले खुलासा गरेको थियो।
सिआईबीले कुल ३० अर्ब ८२ करोड २२ लाख रुपैयाँ बराबरको ३ हजार १ सय ९४.६६४ केजी अवैध सुन बरामद गरेको थियो। अष्ट्रेलियामा उच्चतम दर दिँदै संकलित पैसा रेमिट्यान्स नपठाएर क्रिप्टोमा परिणत गरी चीन, दुबई र सिंगापुरमा सुन खरिद गर्ने र त्यसलाई अवैध बाटोमार्फत् नेपाल बिक्री गर्ने गरिएको थियो। सुन बिक्रीबाट आएको पैसा रेमिट्यान्सको पैसा भनेर सजिलो पे र पेवेलले बैंकको काउन्टरमा भौचर डिपोजिट भइरहेको थियो।
प्रहरी अनुसन्धानमा अष्ट्रेलियामा नमस्ते रेमिट् र सेन्ट मनि नेपाल नामक रेमिट कम्पनीले नेपालका विभिन्न रेमिट्यान्स कम्पनीको एजेन्टमार्फत् सम्बन्धित प्रापकसम्म बैंकिङ च्यालन प्रयोग गरि पुर्याउने गरेका थिए।
नेपालमा सर्लाही बयलबास घर भएका हाल अष्ट्रेलियाको मेलवन ग्रिनरे सिटीमा बस्ने पवन साहले सन् २०१४ मा अष्ट्रेलियामै ‘साह एण्ड ब्रदर्स’ कम्पनी दर्ता गरेर सो विभन्न नामका अन्तर्गत रेमिट्यान्स र सप्लायर्स कम्पनीहरु सञ्चालन गर्दै आएका छन्।
तस्करीको सुन कारोबारमा प्रयोग भएको कुल १ खर्ब २३ अर्ब रुपैयाँमध्ये ९६ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स र विजनेश प्रयोजन नाममा भौचर डिपोजिट भएको थियो। जसमा २४ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स, ३० अर्ब ९६ करोड विजनेश प्रयोजन, १ अर्ब ९१ करोड कर्जा भुक्तानी प्रयोजनका लागि भौचर डिपोजित भएका थिए। सुन तस्करीबाट आएको कालोधनलाई निर्मलिकरण गर्न भौचर डिपोजिट गरिएको ३ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्सको, ३ अर्ब ४ करोड बिजनेश र २१ अर्ब १४ करोड कर्जा भुक्तानी प्रयोजनका भौचर बैंकहरुले रद्द गरेको थियो।
नेपालका हुण्डी एजेन्टहरु
प्रहरी अनुसन्धानअनुसार अष्ट्रेलिया, कोरिया र दुबईबाट नेपालमा सम्सार रेमिट, न्यू नेपाल रेमिट, अन्नपूर्ण रेमिट, सिटी एक्प्रेस, हिमाल रमिट, जेपे रेमिट, रेमिट टु नेपाल, कान्तिपूर रेमिट, प्रभु मनि ट्रान्सफर, मेरो रेमिट लगायतका स्थानीय रेमिट्यान्स कम्पनीहरुका एजेन्टमार्फत् सुन तस्करको पैसा सजिलो पे र पेवेलबाट प्रापकलाई भुक्तानी भएको थियो। अहिले प्रहरीले सजिलो पे र पेवेलका सञ्चालक र ४ सय एजेन्टलाई प्रहरीले अनुसन्धानको दायरामा ल्याइसकेको छ।
प्रहरी अनुसन्धानमा अष्ट्रेलियामा नमस्ते रेमिट् र सेन्ट मनि नेपाल नामक रेमिट कम्पनीले नेपालका विभिन्न रेमिट्यान्स कम्पनीको एजेन्टमार्फत् सम्बन्धित प्रापकसम्म बैंकिङ च्यालन प्रयोग गरि पुर्याउने गरेका थिए।
साथै, सुन तस्करीको छानबिनमा अष्ट्रेलियाबाट भएको हुण्डी रेमिट्यान्स भुक्तानीमा २३ वटा एजेन्टहरु संलग्न भएको पाइएको थियो। जसमा युवा समाज बचत तथा ऋण सहकारी, युग मनि ट्रान्सफर, युवराज ट्रेडर्स, याङ्गतारु मनिट्रान्सफर, एक्प्रेस रेमिट्यान्स, वोल्डवाइट मनिट्रान्सफर, वाइट लोटस मनि ट्रान्सफर, भिएम मनिट्रान्फर, उस्मन मनिट्रान्सफर, युनिभर्सल मनिट्रान्फर नामक ३ वटा कम्पनी संलग्न भएको पाइएको थियो।
साथै, यस्तो कारोबारमा उसा एण्ड शर्मिला ट्रान्सफर, युनिक ट्रार्भस एण्ड टुर, युनिक सेभिङ एण्ड क्रेडिट सहकारी, युनिक टेड्र्स, तुलसी मनि ट्रान्सफर, तुलसी इन्टरप्राइजेस, त्रियुग सहकारी संस्था, त्रिपुरा सब मनिट्रान्सफर, त्रिवेनी मनिट्रान्सफर, टिकाभैरव नमुना मल्टिप्रपोज र तावामाई मनिट्रान्फरका एजेन्टहरुले हुण्डीको पैसा प्रापकलाई विभिन्न भुक्तानी माध्यमबाट गरेका थिए।
प्रहरीले अष्ट्रेलियाबाट नेपालमा हुण्डी गर्ने रेमिट कम्पनीहरुको भुक्तानी एजेन्ट कम्पनीलाई प्रक्राउ गरे पनि हुण्डी भने रोकिएको छैन। सुन तस्करसँगै सिआइबीले हुण्डी कारोबारको छुट्टै अनुसन्धान गरी अन्य कम्पनीलाई पनि कानुनी कारवाहीको दायरामा ल्याउने प्रवक्ता होबिन्द्र बोगटी बताउँछन्।
‘सजिलो पे र पेवेलमात्रै होइन राष्ट्र बैंकबाट लाइसेन्स लिएका अन्य वालेट कम्पनी, गैरकानुनी रुपमा सञ्चालन भएका साहसँगै अष्ट्रेलिया अन्य रेमिट कम्पनीको कारोबारबारे अनुसन्धान गछौं,’ उनले भने, ‘अनुमति प्राप्त कम्पनीबाटमात्रै रेमिट्यान्स कारोबार गराउन र हुण्डी रोक्न राष्ट्र बैंक पनि जिम्मेबार बन्नु पर्ने हो तर, छानबिन तथा अनुसन्धानमा सहयोग त्यहाँबाट प्रयाप्त हुँदैन।’
राष्ट्र बैंक लगायत राज्यका अन्य जिम्मेरा निकायले गैरकानुनी रुपमा भइरहेको रेमिट्यान्स कारोबार रोक्न आ–आफ्नोतर्फबाट पहल गरे नेपालमा अपराधिक क्रियाकलापबाट भित्रिने पैसा, सुन तस्कर लगायत अन्य अवैध कारोबार रोकिने उनको भनाइ छ।
को हुन् हुण्डी किङ पवन साह?
अष्ट्रेलियाबाट भुक्तानी गरि खरिद भएको सुनको नेपालमा तस्करबारे सिआइबीमा थप अध्ययन भइरहेको छ। साथै, काठमाडौं प्रहरी परिसर र सिआइबीमा हुण्डी किङ साह र उनको कम्पनी साह एण्ड ब्रदर्सअन्तर्गतका अन्य कम्पनीमाथि छानबिन भइरहेको छ। काठमाडौं परिसरले पनि साह एण्ड ब्रदर्समाथि अनुसन्धान सुरु गरेको हो।
नेपालमा सर्लाही बयलबास घर भएका हाल अष्ट्रेलियाको मेलवन ग्रिनरे सिटीमा बस्ने पवन साहले सन् २०१४ मा अष्ट्रेलियामै ‘साह एण्ड ब्रदर्स’ कम्पनी दर्ता गरेर सो विभन्न नामका अन्तर्गत रेमिट्यान्स र सप्लायर्स कम्पनीहरु सञ्चालन गर्दै आएका छन्।
कारोबारमा उसा एण्ड शर्मिला ट्रान्सफर, युनिक ट्रार्भस एण्ड टुर, युनिक सेभिङ एण्ड क्रेडिट सहकारी, युनिक टेड्र्स, तुलसी मनि ट्रान्सफर, तुलसी इन्टरप्राइजेस, त्रियुग सहकारी संस्था, त्रिपुरा सब मनिट्रान्सफर, त्रिवेनी मनिट्रान्सफर, टिकाभैरव नमुना मल्टिप्रपोज र तावामाई मनिट्रान्फरका एजेन्टहरुले हुण्डीको पैसा प्रापकलाई विभिन्न भुक्तानी माध्यमबाट गरेका थिए।
हालसम्म साह एण्ड ब्रदर्स अन्तर्गत रेमिट, सप्लायर्स र ग्रोसरी गरी १७ वटा कम्पनी स्थापना भइसकेको छ। जसमध्ये १४ वटा रेमिट्यान्स कम्पनी हो।
अष्ट्रेलियन सरकारसँग सन् २०१४ जुन २४ मा अष्ट्रिलियन बिजनेश रजिस्टर नम्बर (एबिएन) ९८६००२९२८०४ लिएर साह एण्ड ब्रदर्स कम्पनी स्थापना भएको हो। कम्पनीले सप्लायर्स र ग्रोसरी कम्पनी सञ्चालन गरेको उल्लेख गरे पनि सोमार्फत् गैरकानुनी रेमिट्यान्स कारोबार नै गरिरहेको छ।
-1723766759.jpg)
साहको रेमिट्यान्स कम्पनीहरुको छुट्टाछुट्टै मोबाइल एप्लिकेशन छन्। जसमार्फत् उनी भाइबर ग्रपमा बनाएर हजारौं व्यक्तिलाई जोड्ने गर्छन्। जसमा नेपालमा पैसा पठाउनेलाई उच्चतम विदेशी मुद्रा सटही रेट दिने भन्दै विभिन्न अफर दिइएको हुन्छ।
सुन तस्करीको अनुसन्धानमा हुण्डीको पैसा प्रयोग तथा भुक्तानीमा अष्ट्रेलियाको नमस्ते रेमिटले सजिलो पे र पेवेललाई एजेन्ट बनाएर भइरहेको कारोबारबारे गत असारको दोस्रो साता सिआइबीले खुलासा गरेको थियो।
साह एण्ड ब्रदर्स अष्ट्रेलियाबाट मात्रै नभएर न्यूजिल्याण्डबाट पनि हुण्डी कारोबार गरेको पाइएको छ। न्यूजिल्याण्ड कम्पनी रजिष्टार अफिसमा एसिएन नम्बर ६००२९२८०४ मा साहको नाममा दर्ता भएको छ।
कम्पनीले नमस्ते एनजेट लिमिटेड नामक रेमिट्यान्स कम्पनी सञ्चालन गर्ने गरी सन् २०२३ सेक्टेम्बर २६ मा न्युजिल्याण्डमा दर्ता भएको हो। जसको अध्यक्ष साह नै हुन्। यो कम्पनी पनि अष्ट्रेलियाबाट हुण्डी गर्ने नमस्ते रेमिट्यान्ससँग लिंकअप गराएको छ। साहले नेपालमा उनको कम्पनीको बारेमा सञ्चार माध्यम तथा प्रहरीले अनुसन्धान सुरु गरेपछि केही वेव साइटहरु बन्द गरिसकेका छन्।
यससँग सम्बन्धित समाचार
