काठमाडौं। नेपाल राष्ट्र बैंकले वित्तीय स्थायित्वका लागि समग्र आर्थिक क्षेत्रको ‘स्ट्रेट टेस्ट’ गर्ने भएको छ। मुलुकको आर्थिक क्षेत्रको उतारचढावमा बैंकिङ क्षेत्र प्रभावित हुँदा गरिने व्यवस्थापनबारे मार्ग निर्देशन निर्माण गर्ने गरी राष्ट्र बैंकले ‘स्ट्रेट टेस्ट’ गर्न लागेको हो।
केन्द्रीय बैंकले बैंक अफ कोरियाको सहकार्यमा अध्ययन गरेर प्रतिवेदन तयार गरेको छ। राष्ट्र बैंकको आर्थिक अनुसन्धान विभाग र बैंक अफ कोरियाको टिमले ‘२०२३ बिओके नलेज पार्टनरसिप प्रोग्राम नेपाल’ नामक अध्ययन गरेको थियो।
उक्त अध्ययन प्रतिवेदनले आंैल्याएका विषयलाई समेटेर राष्ट्र बैंकले ‘डेभलप म्याक्रो ‘स्ट्रेट टेस्टिङ फ्रेमवर्क फर फाइनान्सियल स्टाबिलिटी एसेसमेन्ट’ तयार गरेको छ। राष्ट्र बैंकले नेपालको अर्थतन्त्रमा बाह्य तथा आन्तरिक क्षेत्रमा आउने उतारचढावले बैंकिङ क्षेत्रमा पर्ने प्रभावको मूल्यांकन गरी सोहीअनुसारको नीति निर्माण गर्नेछ।
कोरियाले म्याक्रो स्ट्रेस टेस्टिङ फ्रेमवर्क बनाएर लागू गरिसकेको हुँदा नेपालमा पनि म्याक्रो स्ट्रेस टेस्टिङ गर्न फ्रेमवर्क निर्माणमा अध्ययनका लागि बैंक अफ कोरियासँग राष्ट्र बैंकले सहकार्य गरेको हो। राष्ट्र बैंकले माइक्रो स्ट्रेस टेस्टिङ फ्रेमवर्क बनाएर बैंकहरुको स्ट्रेस टेस्टिङ गरिरहेको छ।
यसमा राष्ट्र बैंकले भविष्यमा बैंकबाट एकै पटक ठूलो परिमाणमा निक्षेप झिकिँदा, एकै पटक ठूलो परिमाणमा कर्जा डिफल्ट हुँदा, बैंकमा अस्वाभाविक समस्या आउँदा व्यवस्थापन नीतिबारे बुझ्न ‘स्ट्रेस टेस्टिङ गाइडलाइन्स, २०२३’ जारी गरेको छ।
यद्यपि समग्र अर्थतन्त्रमा आउने उतारचढावसहित बैंकको व्यवस्थापन नीति मूल्यांकन गर्न लागिएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ। राष्ट्र बैंकले ‘डेभलप म्याक्रो ‘स्ट्रेट टेस्टिङ फ्रेमवर्क फर फाइनान्सियल स्टाबिलिटी एसेसमेन्ट’ तयार गर्दा नेपालको आर्थिक तथा मूल्यवृद्धि, बाह्य क्षेत्र, मौद्रिक क्षेत्र, पुँजीबजार, वित्त क्षेत्र, वित्तीय क्षेत्रको परनिर्भता, बैंकिङ सिस्टमलगायत म्याक्रो पु्रडेन्सियल पोलिसी समेटेर गर्नेछ।
उल्लिखित क्षेत्रमा हुने उतारचढावले बैंकका विभिन्न सूचकांकमा पर्ने असरको निरीक्षण राष्ट्र बैंकले फ्रेमवर्क बनाएर गर्नेछ। सोही फ्रेमवर्कअनुसार बैंकहरुको स्ट्रेट टेस्ट हुनेछ भने राष्ट्र बैंकले वित्तीय स्थायित्वका लागि आवश्यक नीति निर्माण गर्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
समग्र अर्थतन्त्रका उतारचढावले बैंकको क्रेडिट रिस्क, अप्रेसन रिस्क, मार्केट रिस्क, लिक्विडिटी रिस्क, क्यापिटल एडुकेसी, रिजर्भ रिस्कलगायतमा पर्ने प्रभावको मापन गरिन्छ। साथै, मार्केट रिस्क मापनमा ब्याजदर, एक्सचेन्ज रेट र इक्विटी मूल्य रिस्कलाई पनि हेरिने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
बैंकले समग्र अर्थतन्त्र नै दबावको अवस्थामा हुँदा दिएको असल कर्जा कसरी खराब हुन्छ, तनावको अवस्थामा कर्मचारी र बजार व्यवस्थापन बैंकले कसरी गर्नुपर्छ, निक्षेप तरलता अनुपातलगायत कसरी व्यवस्थापन गर्छ भन्ने मापन गर्नेछ।
