भोजपुर। भोजपुरमा विदेशको भोगाइपछि आफ्नो ठाउँ फर्केर उद्यम, व्यवसायमा लाग्ने युवाको संख्या बढेको छ। सरकारको तर्फबाट विदेशबाट फर्केर उद्यम, व्यवसायमा लाग्ने युवाहरूका लागि विभिन्न प्रोत्साहनमूलक कार्यक्रम सञ्चालन गरिएपछि युवामा कृषिप्रति मोह बढेको हो।
यहाँका युवाले अहिले व्यावसायिकरूपमा कृषि गरेर मनग्य आम्दानीसमेत गर्दै आएका छन्। लामो समयसम्म विदेशमा पसिना बगाए पनि राम्रो आम्दानी गर्न नसकेपछि उनीहरू यहीँ नै उद्यममा जुटेका हुन्।
विदेशबाट फर्केर टेम्केमैयुङका युवा प्रेम बस्नेतले व्यावसायिकरूपमा बाख्रापालनसँगै विभिन्न उद्यम गर्दै आएका छन्। व्यावसायिक भएर काम गर्दा आनन्द हुने उनको भनाइ छ। ‘विदशमा धेरै नै दुःख छ,’ उनले भने, ‘यहाँ दुःख गरेको सबैले देख्छन्। तर विदेशमा गरेको दुःख अरुले नदेख्नेमात्र हो। त्यहाँ गर्ने दुःख यहाँ गर्ने हो भने पैसा कमाउन कुनै समस्या छैन।’
राज्यको तर्फबाट सञ्चालन भएका विभिन्न कार्यक्रमले युवालाई व्यवसायमा लाग्न हौसला मिलेको उनको भनाइ छ। विदेशमा यहाँबाट सोचेर गएजस्तो सहज नहुने बस्नेतको भनाइ छ। व्यावसायिक भएर आफ्नै ठाउँमा काम गर्ने हो भने त्यहाँको भन्दा दोब्बर आम्दानी गर्न सकिने उनले बताए। ‘यहाँ सोचेजस्तो विदेशमा सहज छैन,’ उनले भने, ‘त्यहाँको दुःख सहन नसकेर करिब नौ महिना बिताएपछि यहाँ आएर व्यवसायमा लागेको हुँ। अहिले परिवारसँग बसेर राम्रो आम्दानी गरिरहेको छु।’
विदेशबाट फर्केर स्थानीय खड्गबहादुर राउतले पनि व्यावसायिकरूपमा सतुवा तथा चिराइतो खेती गरिरहेको बताए। उनले व्यवसायबाट वर्षमा तीनदेखि पाँच लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी गर्दै आएको बताए। ‘विदेशमा लामो समय बिताएँ। सोचेजस्तो आम्दानी गर्न सकिनँ,’ उनले भने, ‘अहिले व्यावसायिकरूपमा जडीबुटीको खेती गरिरहेको छु। परिवारको दैनिक घर खर्च धानेर राम्रै आम्दानी गर्दै आएको छु।’
विदेशबाट फर्केर स्थानीय गुणराज राउतले व्यावसायिक बाख्रापालनबाट मनग्य आम्दानी गर्दै आएका छन्। विदेशमा १५ वर्ष बिताएका उनी अहिले आफ्नै ठाउँमा व्यावसायिक बाख्रापालनमा लागेका हुन्। ‘विदेशका तीन देशमा गरेर १५ वर्ष पसिना बगाएँ,’ उनले भने, ‘धेरै मेहनत गर्दा पनि सोचेजस्तो आम्दानी गर्न सकिनँ। त्यहाँ पाएको दुःखलाई सम्झेर अहिले आफ्नै ठाउँमा व्यावसायिकरूपमा बाख्रापालनमा लागेको छु। बाख्रापालनबाट यही राम्रो आम्दानी गरिरहेको छु।’
विदेशमा गर्ने मेहनत यहाँ गर्न सके आफ्नै ठाउँमा परिवारसँग बसेर राम्रो आम्दानी लिन सकिने उनको भनाइ छ। मानिसहरूले विदेशमा बगाउने पसिना यहीँ बगाए देशलाई पनि योगदान पुग्ने स्थानीय राउतको भनाइ छ।
‘ठूलो सपना देखेर विदेश गएँ,’ उनले भने, ‘विदेश जानु पहिला यहीँ व्यावसायिक कृषिमा लागेको भए हुनेरहेछ। अहिले पछुताएको छु। योजनाबद्धरूपमा व्यवसाय गर्न सके यहाँ नै विदेशको भन्दा राम्रो आम्दानी लिन सकिन्छ।’
बाख्रापालनसँगै आफूले जडीबुटीकोसमेत व्यावसायिक खेती गरिरहेको उनको भनाइ छ। बाख्रालाई विभिन्न समयमा लाग्ने रोगको भने समस्या रहेको राउतको भनाइ छ।
कृषकलाई व्यावसायिकरूपमा बाख्रापालनको विषयमा जानकारी नहुँदा समस्या हुने गरेको उनको भनाइ छ। ग्रामीण भेगमा पशु चिकित्सकको उपस्थिति कम हुने भएकाले किसानलाई समस्या हुने उनले बताए।
टेम्केमैयुङ गाउँपालिका एकराज विष्टले पनि विदेशबाट फर्केर व्यावसायिक किवी तथा एभोकाडोको खेती गरिरहेको बताए। गत वर्षबाट खेती सुरु गरेकाले अबको केही वर्षमा वार्षिक ६ देखि ८ लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी लिने लक्ष्य रहेको कृषक उनको भनाइ छ।
‘हामीभित्र स्वदेशमा नै मेहनत गर्ने बानी हराउँदै गएको छ,’ उनले भने, ‘विदेशमा जस्तो पनि काम गर्न पछि नपर्ने हामी यहाँचाहिँ दुःख गर्न हिनतावोध गर्छौं। अब हामी युवा यही नै केही गर्न आवश्यक छ। विदेशमा दुःख पाएपछि मात्र आफ्नो ठाउँ सम्झिने हाम्रो बानी छ।’
युवाहरूले विदेश जानभन्दा स्वदेशमा नै व्यावसायिक भएर काम गर्न सके जीवन गुजारा गर्न समस्या नरहेको उनको भनाइ छ। विदेश पुगेपछि स्वदेशमा आम्दानी गर्न सकिने धेरै विकल्प देखेपछि नेपाल फर्केर आएर व्यावसायिकरूपमा काम सुरु गरेको उनले बताए।
‘व्यावसायिकरूपमा फलफूल खेतीमा लागेको छु,’ उनले भने, ‘गत वर्षबाट खेती विस्तार गरेको छु। अबको केही समयबाट वार्षिक ६ देखि ८ लाख रपैयाँ आम्दानी लिने लक्ष्य लिएको छु।’ विदेशमा गएर पसिना बगाउनुभन्दा स्वदेशमा परिवारसँग बसेर कृषिबाट राम्रो आम्दानी लिन सकिने उनको भनाइ छ।
