काठमाडौं। प्लास्टिकजन्य सामानले निगालो र बाँसबाट बनाइने टोकरी, डाली, भकारी, थुन्से, मान्द्रो, नाङ्लोजस्ता सामान विस्थापित गरेको छ।
कम लागतमा तयार पार्न सकिने आर्थिक मितव्ययी, वातावरणमैत्री निगालो र बाँसबाट बनाइएका सामग्री विस्थापित र सीप पुस्तान्तरण पनि हुन सकेको छैन।
नयाँ पुस्तामा सीप हस्तान्तरण, प्रवर्द्धन, संरक्षण र प्लास्टिकजन्यको विकल्पमा स्थानीय सामग्री प्रयोग बढाउन म्याग्दी अन्नपूर्ण गाउँपालिका–५ स्थित शिख माविका विद्यार्थीलाई निगालोबाट सामान बनाउने तालिम दिइएको छ।
सामाजिक विकास कार्यालय म्याग्दीको आर्थिक सहयोगमा कक्षा ८, ९ र १० का ४० विद्यार्थीलाई बिहीबार र शुक्रबार सीपमूलक तालिम दिइएको प्रधानाध्यापक केदार कार्कीले बताए।
‘वातावरण दूषित बनाउने र पैसा बाहिरिने प्लास्टिकजन्य सामानको विकल्पमा निगालोका सामग्री प्रयोग बढाउने र सीप हस्तान्तरण गर्ने उद्देश्यले तालिम सञ्चालन गरिएको हो,’ उनले भने, ‘निगालोबाट सामान बनाउने आधारभूत सीप सिकेका विद्यार्थीले बर्खे बिदामा बनाउने सामग्री विद्यालयले खरिद गर्छ।’
फोहोर फाल्न प्रयोग हुने प्लास्टिकको डस्टबिनको विकल्पमा निगालोको डाली र डोका उत्पादन गर्न विद्यार्थीलाई बर्खे बिदाको गृहकार्य दिइएको हो। उनीहरूलाई शिखका बोमबहादुर पुन र किन्दुका चन्द्रबहादुर सुनारले निगालोबाट चोया र चोयाबाट विभिन्न सामान बनाउने सीप सिकाएका थिए।
ग्रामीण क्षेत्रमा केही वर्ष अघिसम्म निगालोबाट बनाइएका थुन्से, डोका, डाली, नाम्लो, दाम्लो, भकारी, नाङ्लो प्रयोग हुने गथ्र्यो । प्लास्टिकजन्य सामान आयात हुन थालेपछि निगालोका सामानले बजार नपाउँदा सीपयुक्त जनशक्ति परम्परागत पेसाबाट पलायन र सामान खरिद गर्दा नगद बाहिरिएको छ। उच्च पहाडी क्षेत्रको जङ्गलमा प्रशस्त पाइने निगालो प्रयोग हुन नसकेर खेर गइरहेको छ।
परम्परागत सीप संरक्षण र नयाँ पुस्तालाई हस्तान्तरण गरी वातावरणमा असर पुग्ने प्लास्टिकजन्य सामग्रीको प्रयोग तथा आयात घटाउने र रोजगारी सिर्जना गराउने उद्देश्यले तालिम सञ्चालनमा सहयोग गरिएको सामाजिक विकास कार्यालय म्याग्दीका प्रमुख रमेश थापाले बताए।
