वालिङ। स्याङ्जाको फेदीखोला गाउँपालिका–१ मट्टिखानका विष्णुप्रसाद पोख्रेलले गाउँमै पशुपालन गर्दै आएका छन्। किराना पसल सञ्चालन गर्दै आएका उनले अहिले पुर्ख्यौली थलोमा पशुपालन सुरु गरेका हुन्।
उनले दुई वर्षअघि ‘जनविश्वास कृषि तथा पशु बहुउद्देश्यीय फार्म’ दर्ता गरी १० वटा भैंसीबाट व्यवसाय थालेका हुन्। बजारमा किराना पसल सञ्चालनमा रहेको भए पनि गाउँमा भएको जग्गाको सदुपयोग गर्नका लागि पशुपालनमा हात हालेको उनले बताए।
‘फेदीखोला बजारमा किराना पसल अहिले पनि छ,’ उनले भने, ‘गाउँको जमिन सदुपयोगका साथै बजारमा दूधको माग अत्यधिक रहेकाले पशुपालन सुरु गरेको हुँ।’
सुरुमा गोठ बनाउने, भैंसी खरिद गर्ने, घाँस, पराल तथा दाना खरिदमै करिब २ करोड रुपैयाँ लगानी लागेको उनको भनाइ छ। फार्मबाट प्राप्त आम्दानी तथा लगानी थप गर्दै गाई-भैंसी खरिद गरेका हुन्। १० भैंसी पालेर व्यावसायिकतातर्फ उन्मुख भएका पोख्रेलको फार्ममा अहिले एक सय ८५ वटा गाई र भैंसी छन्। जसमध्ये एक सय दुहुना भैंसी, ५० वटा राँगा तथा पाडापाडी छन् साथै २० वटा दुहुना गाई र १५ वटा बाच्छाबाच्छी छन्।
फार्म पन्ध्र रोपनीमा फैलिएको छ। जग्गा भाडामा लिएर गाई–भैंसीका लागि घाँस उत्पादन गरेका छन् भने झण्डै एकसय रोपनी अरूको जग्गा भाडामा लिएर डालेघाँस, खर घाँस तथा उन्नत खालका घाँस लगाएका छन्।
उनको फार्मबाट अहिले भैंसीको दूध चार सय लिटर र गाईको दूध एक सय लिटर उत्पादन हुँदै आएको छ। भैंसीको दूध फेदीखोला, मट्टिखान, सेतीदोभान, खड्केटारी, पोखरालगायतका स्थानीय बजारमै खपत हुने गरेको उनले बताए।
‘दूधको बजारका लागि कुनै समस्या छैन बरु स्थानीय बजारमा माग भएअनुसार दूध पुर्याउन सकिएको छैन’, उनले भने, ‘दूधको माग धान्न पनि अझै ४० वटा गाई थप्ने तयारी गरिरहेको छु।’
भैंसीको दूध स्थानीय बजारमा खपत हुने गरेको छ भने गाईको दूध पोखरा औद्योगिक क्षेत्रमा दिएको उनको भनाइ छ। दूध बिक्रीबाट अहिले उनले मासिक १५ लाख रुपैयाँ आम्दानी हुने उनको भनाइ छ। सुरुका वर्ष भएकाले गाई र भैंसी खरिद, दानापानी, परालमा किन्नुका साथै पूर्वाधार निर्माण गर्नुपरेकाले त्यसैमा लगानी गरेको उनले बताए। फार्ममा हाल १३ जना कार्यरत छन्।
‘यहाँ उत्पादन भएको दूध बजारमा पूरै खपत भएकाले पनि दूधबाहेक अन्य सामग्री बनाएर बिक्री गर्ने तत्काल कुनै योजना छैन’, उनले भने। पशुपालनलाई व्यावसायिक रूपमा अगाडि बढाउँदै जाँदा बजारको कुनै समस्या नभएपछि थप ऊर्जा र जाँगर थपिँदै गएको महसुस गरेका छन्। रासस