एजेन्सी। धनी बन्न तपाईंसँग अहिले कति पैसा छ? आफ्नो लक्ष्यमा पुग्न ऋण तिर्न, बजेट, लगानी र आय वृद्धि संयोजन माध्यमबाट तपाईं धनी बन्न सक्नुहुने छ।
धनी बन्न सात चरण छन्। धनीहरू संयोगले धनी भएका होइनन्। उनीहरू प्रायः पैसा बनाउन र सम्पत्ति निर्माण गर्न बुझेर योजना बनाउँछन्। यदि तपाईं आफ्नो वित्त नियन्त्रण लिन तयार हुनुहुन्छ भने योजना छनोट र प्रतिबद्धताले तपाईंको सम्पत्ति बढाउन मद्दत गर्दछ। धनी बन्न यी सात ‘स्मार्ट’ रणनीति अपनाउनुभयो भने तपाईंलाई सफलता हात लाग्ने छ:
१. लक्ष्य पहिचान गर्नुहोस्
तपाईं धनी बन्न सुरु गर्नुअघि एक वित्तीय योजना बनाउनुहोस्। यहाँ केही प्रश्न छन् जुन तपाईंले आफ्नो योजनासँगै राख्दा आफैंलाई सोध्न सक्नुहुन्छ। धनी हुनुको अर्थ के हो? के त्यहाँ कुनै विशेष ‘नेट वर्थ’ छ र जसलाई म ‘हिट’ गर्न चाहन्छु? मेरो मासिक बजेट लक्ष्य के हो ? म लगानी गर्न वा ऋण तिर्न पैसा छुट्ट्याउन खोज्दै छु?
एकचोटि तपाईंले आफ्नो योजना स्थापित गरेपछि यसलाई सानो वा छोटो अवधि लक्ष्यमा जोड्नुहोस् जुन प्राप्त गर्न सजिलो छ। यो मार्गचित्र (रोडम्याप) सिर्जना गरेर तपाईंलाई तपाईंको गन्तव्य के हो र त्यहाँ कसरी पुग्ने भन्ने स्पष्ट ज्ञान हुनुपर्छ।
२. महँगो ऋण नलिनुहोस्
उच्च ब्याजदर भएको ऋण फिर्ता चुक्ता गर्न चुनौतीपूर्ण हुनसक्छ। तपाईंले उधारो लिनुभएको मूलरकम मात्रै होइन भारी ब्याज शुल्क पनि तिर्नुपर्ने हुन्छ।
तपाईंको ऋण नियन्त्रण गर्न सबै ऋणलाई उच्चतम ब्याजदरदेखि न्यूनसम्म सूचीबद्ध गरेर सुरु गर्नुहोस्। तपाईंले महँगो ब्याजदरमा ऋण लिनुभएको छ भने ऋण रकमतिर अतिरिक्त भुक्तानी गर्ने विचार गर्नुहोस्।
अतिरिक्त भुक्तानी मूलऋण रकमका लागि हो। यदि तपाईंले यो रणनीति उपयोग गर्दा एक निश्चित प्रक्रिया पालन गर्नुपर्छ। तपाईंले ब्याज शुल्कमा कम पैसा खर्च गर्दै हुनुहुन्छ र उच्च दर ऋण लक्षित गरेर आफ्नो खल्तीमा धेरै पैसा राख्दै हुनुहुन्छ।
३. पैसा बचत गर्नुहोस्
ऋण तिर्न र आफ्ना वित्तीय लक्ष्य ‘हिट’ गर्न पैसा कसरी व्यवस्थापन गर्ने भन्ने कुरा सिक्न महत्वपूर्ण हुन्छ। आधारभूत बजेट योजना कार्यान्वयन गर्न यी चरण पालना गर्नुहोस्।
त्यसपछि लागत पहिचान गर्नुहोस्। आफ्नो आय ‘स्ट्रिम’ खर्च लेख्नुहोस् र गणना गर्नुहोस् कि तपाईंले आफ्नो सूचीमा प्रत्येक वस्तुका लागि औसतमा कति कमाउनुहुन्छ वा खर्च गर्नुहुन्छ।
प्रमुख खर्च वर्गको ‘ट्र्याक’ राख्नुहोस्। उपयोगिता र किराना सामानजस्ता कोटीमा तपाईंले प्रत्येक महिना कति खर्च गर्नुहुन्छ भनेर जाँच गर्नुहोस्। बाहिर खाने वा नयाँ किताब किन्नेजस्ता विवेकी खर्चका लागि पनि खाता बनाउन नबिर्सनुहोस्।
सुधार गर्ने क्षेत्र खोज्नुहोस्। एकचोटि तपाईंले आफ्नो मासिक नगद प्रवाहका दृश्य प्राप्त गरेपछि अतिरिक्त पैसा बचत गर्न कटौती गर्नसक्ने ठाउँ पत्ता लगाउनुहोस्।
सायद, तपाईंले रेस्टुरेन्टमा खाना खानुभन्दा घरमा खाना पकाउन सक्नुहुन्छ। वा, सायद त्यहाँ मनोरञ्जनमा कम खर्च गर्न तपाईं आफ्नो क्षेत्रमा गर्न सक्ने निःशुल्क गतिविधि छन्। आकस्मिक कोष निर्माण गर्न, आम्दानी बढाउन, ऋण तिर्न वा लगानी गर्न तपाईंले गर्नुभएका बचत प्रयोग गर्नुहोस्।
४. पहिले आफैंलाई तिर्नुहोस्
आपतकालीन अवस्थामा पर्याप्त पैसाबिना एक अप्रत्याशित खर्च गर्नुपर्ने अवस्था आउँछ भने तपाईं एक कठिन वित्तीय स्थानमा पुग्ने जोखिममा हुनुहुन्छ। यदि तपाईंसँग हातमा नगद छैन भने क्रेडिट कार्ड प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ वा ऋण लिन सक्नुहुन्छ।
आफ्नो बचत बलियो बनाउन पहिले आफैंलाई तिर्न निश्चित गर्नुहोस्। यसको मतलब बचत खातामा राख्न तपाईंको मासिक बचतको एक भाग अलग गर्नुहोस्। त्यसैले तपाईं यसलाई अन्यत्र खर्च गर्नुहुन्न। तपाईंले यो प्रक्रियालाई स्वचालित पनि गर्न सक्नुहुन्छ ताकि पैसा खर्च गर्न उपलब्ध हुनुअघि यो सकियोस्। तपाईंले आफ्नो खाताबाट बचत खातामा स्वचालित स्थानान्तरण गर्न सक्नुहुन्छ।
५. सकेसम्म चाँडो लगानी सुरु गर्नुहोस्
पैसा लगानी गर्नु भनेको तपाईंको लगानी सफल भएको मानेर समयसँगै धन निर्माण गर्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका हो। यदि तपाईं आधारभूत बैंक खातामा सबै पैसा राख्नुहुन्छ भने मुद्रास्फीतिका कारण नगद लगानी बचत गर्ने एक स्मार्ट तरिका हो।
जतिसक्दो चाँडो बजारमा सामेल हुन स्टक, म्युचुअल फन्ड वा एक्सचेन्ज ट्रेडेड फन्डमा लगानी गर्नुहोस् र ‘कम्पाउन्ड रिटर्न’ को फाइदा उठाउनुहोस्।
उदाहरणका लागि तपाईंले ३० वर्षको उमेरदेखि प्रतिमहिना १ हजार डलर लगानी गर्नुहुन्छ। सात प्रतिशत प्रतिफलका दरमा तपाईंसँग १० वर्षपछि १ लाख ७० हजार २० वर्षपछि ५ लाख र ३० वर्षपछि ११ लाख ५० हजार डलर बढी हुनेछ। तपाईंले जति चाँडो लगानी गर्नुहुन्छ, त्यति नै बढी समय तपाईंले चक्रवृद्धि ब्याज कमाउनुहुने छ।
सेयर बजारमा पैसा लगानी गर्न दुई मुख्य खाता वर्ग छन्। तपाईंले कर लाभ प्राप्त सेवानिवृत्ति खाता प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।
६. आफ्नो आय बढाउनुहोस्
त्यहाँ केवल यति धेरै पैसा छ जुन तपाईंले आफ्नो आम्दानीबाट बचत गर्न सक्नुहुन्छ। यदि तपाईंको ऋण भुक्तानलाई गति दिन र लगानी योगदान बढाउन चाहनुहुन्छ भने पैसा कमाउने तरिका खोज्नुहोस् र तपाईंले कमाउनुभएको बढाउनुहोस्।
उदाहरणका लागि यदि तपाईं आफ्नो हालको रोजगारदातासँग सन्तुष्ट हुनुहुन्छ भने बढुवाका लागि सोध्ने वा पदोन्नतितर्फ काम गर्नेबारे विचार गर्नुहोस्। आफ्नो ‘करियर’ लक्ष्यबारे आफ्नो प्रबन्धकसँग कुरा गर्नुहोस् र पत्ता लगाउनुहोस् कि तपाईंले त्यसतर्फ प्रगति गर्न के कदम चाल्न सक्नुहुन्छ?
तपाईंको प्राथमिक आम्दानीबाहेक पनि एक राम्रो पक्ष विचार गर्न सक्नुहुन्छ। चाहे तपाईं ड्राइभिङ गर्नुहोस्, अनलाइन फ्रिलान्स वा ब्लग सुरु गर्नुहोस्। तपाईंको प्रतिभा र उद्यमशिलताको भावना अतिरिक्त आयमा बदल्ने धेरै रचनात्मक तरिका छन्।
७. सही सोच आवश्यक
यदि तपाईं आर्थिक संघर्षको बानीमा हुनुहुन्छ भने तपाईं विश्वास गर्नुहुन्न कि तपाईंका लागि धनी बन्न सम्भव छ। यो सीमित विश्वासले हरेक अर्काे चरण हासिल गर्न धेरै गाह्रो बनाउँछ। यसैले धनी बन्ने तरिका सिक्न सम्पत्ति निर्माण गर्ने मानसिकता खेती गर्न आवश्यक छ।
यसको अर्थ समाजमा असमानता छैन वा सबैजना एउटै सुरुवाती रेखाबाट सुरु हुन्छ भन्ने होइन। केही व्यक्तिले अरूभन्दा धेरै ठूला प्रणालीगत अवरोध सामना गर्छन्। केही समूहलाई ऐतिहासिकरूपमा सम्पत्ति निर्माण गर्ने र उनीहरूका सन्तानलाई हस्तान्तरण गर्ने अवसर प्राप्त नहुुन सक्छ।
तर, यदि तपाईं धनी बन्न असम्भव छ भन्ने विश्वास गर्नुहुन्छ भने तपाईंले यो लक्ष्य हासिल गर्न आवश्यक कदम चाल्न सक्नुहुन्न।
धनी बन्न कति समय लाग्छ?
धनी बन्नु भनेको फरक–फरक मानिसका लागि फरक कुरा हो। कसैकसैले १० लाख डलर वा त्योभन्दा बढीको सम्पत्ति बनाएर धनी महसुस गर्न सक्छन्। अरूले आर्थिक स्वतन्त्रता खोजिरहेका हुनसक्छन् जसले उनीहरूलाई चाँडै अवकाश दिन्छ। धनी हुन कति समय लाग्छ भन्ने त्यो तपाईंले धनीलाई कसरी परिभाषित गर्नुहुन्छ भन्ने कुरामा भर पर्छ।
करोडपतिहरूको औसत उमेर ५७ वर्ष मान्दा अधिकांश धनी व्यक्तिले आफ्नो सेवानिवृत्त उमेर नजिकै १० लाख डलर वा त्योभन्दा बढीको नेटवर्थ हिट गरेका छन्। चिठ्ठा जित्नुको सट्टा धेरै करोडपति धेरै दशक बचत र लगानी गरेर धनी बन्न सक्छन्।
केही सेवानिवृत्त विशेषज्ञले तपाईंको पूर्वसेवानिवृत्त आयको ७० प्रतिशतदेखि ८० प्रतिशत प्रतिस्थापन गर्न पर्याप्त बचत गर्न सिफारिस गर्छन्। त्यसोभए यदि तपाईं प्रतिवर्ष १ लाख डलर बनाउनुहुन्छ भने तपाईंलाई सेवानिवृत्त हुँदा प्रतिवर्ष ७० देखि ८० हजार डलर चाहिन्छ।
यद्यपि, यो धनी बन्ने दृष्टिकोणले तत्काल सन्तुष्टि प्रदान गर्दैन र यो प्राप्त गर्न धेरै वर्ष लाग्न सक्छ। यसले तपाईंको सुनौला वर्षमा वित्तीय स्थिरताका लागि ‘सेटअप’ गर्नसक्छ।
तल्लो रेखा (बटमलाइन)
कसरी धनी बन्ने भन्ने कुरा सिक्नु भनेको तपाईंको समग्र उद्देश्य परिभाषित गर्न र त्यसपछि छोटो अवधिका लक्ष्य सेट गरेर तपाईंलाई यी लक्ष्य नजिक ल्याउन सुरू हुन्छ। कसरी उच्च ब्याजवाला ऋण तिर्न पैसा, बचत, भविष्यको लगानी र आफ्नो आम्दानीका स्रोत बढाउन तपाईंलाई धनी बन्न मद्दत गर्न सक्छ विचार गर्नुहोस्।
धनी बन्न समय र लगनशिलता लाग्न सक्छ, यी चरणले तपाईंलाई आफ्नो व्यक्तिगत वित्त नियन्त्रण गर्न र समयसँगै आफ्नो सम्पत्ति बढाउन मद्दत गर्नसक्छ। कसरी पैसा कमाउने सिक्नुहोस् र लगानी सुरु गर्न उत्तम लगानी ‘एप’ हरू अन्वेषण गर्नुहोस्।
