पर्वत । पर्वतमा अझै ४० प्रतिशत खेतमा रोपाइँ हुन बाँकी छ । मुख्य उत्पादन हुने र मकै लगाएका तथा वर्षायामको पानीको भरमा रोपाइँ हुने क्षेत्रमा रोपाइँ गर्न बाँकी रहेको हो ।
सिँचाइको सुविधा भएका र खोला नालाको नजिक रहेको खेतमा रोपाइँ सकिएको छ ।
कृषि ज्ञानकेन्द्रका कार्यालय प्रमुख वरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत मनिता थापाका अनुसार आइतबारसम्म जिल्लामा करिब ६० प्रतिशत रोपाइँ पूरा भएको छ ।
धान उत्पादनको राम्रो क्षेत्र मानिएका ठाउँमा नै पानीको अभावका कारण करिब आधा जति रोपाइँ नभएको सूचना स्थानीय तहका प्राविधिकले दिएको उनको भनाइ छ ।
पाङ, कटुवाचौपारी, फलेबासलगायतका राम्रो धान उत्पादन हुने क्षेत्रमा नै रोपाइँ भएको छैन । करिब ६० प्रतिशत रोपाइँ भएको छ । ‘थोपाथोपा सँगालेर रोपेका ठाउँमा पनि सिँचाइ नहुँदा खेतका गरा चर्किएका छन्’, उनले भने ‘वर्षा नै नभएपछि कसलाई के पो दोष लगाउनु रु’
दिनभर चर्को घाम लाग्दा पानीका मुहान सुकेर गर्मीका कारण कृषक पनि घरभित्र बस्नुपर्ने अवस्था रहेको छ । फलेबास नगरपालिका, पैँयु गाउँपालिका, जलजला गाउँपालिका र कुश्मा नगरपालिका धान उत्पादनका मुख्य क्षेत्र हुन् ।
डाँडाकाँडामा रहेका ती ठाउँमा वर्षा भएपछि उर्लिएर आउने खहरेको भर परेर रोपाइँ हुने गरेको छ । वर्षा नभएका कारण खहरे नै नउर्लिएका कारण रोपाइँ भएको छैन । जिल्लाका धेरै ठाउँका कृषकले गर्मीका कारण रोपाइँ भएका खेतका गरा फुट्दा रोपेको धान नै ओइलिँदै गएको बताएका छन् ।
जिल्लाको कुश्मा नगरपालिका–१ पाङका कृष्णप्रसाद रिजालले यस वर्ष पाकेको मकै थन्क्याएको केही दिन भइसक्दा पनि पानीको अभावमा धान रोप्न नपाएको बताए । रोपाइँको तयारीका लागि खेतका गरा खाली गरिए, तर वर्षा नहुँदा खेत बाँझै छन् ।
‘पोहोर सालको तुलनामा त अहिले पानी नपरेका कारण भोकमरी आउन लागेको जस्तो देखिने उनले बताए । उनी भन्छन् ‘सबैखेत बाँझै छ, बीउ बुढिएर रोप्नै नमिल्ने भइसक्यो ।’
यस वर्ष बाढीपहिरो जानसक्ने कारण सतर्कता अपनाउन भनिए पनि पानीको थोपो देख्न नपाएको कृषकले बताएका छन् ।
कुलो र नहरको सुविधा भएको, खोला तथा नदी किनार र खोल्साका छेउछाउमा रहेका खेतमा रोपाइँ सकिएको भए पनि आकाशे पानीकै भर परेर रोपिने ठाउँमा रोपाइँ हुन सकेको छैन ।
वर्षा भएका बेलामा भल छोपेर रोप्ने तथा धारोको पानी जम्मा पारेर पालो गरेर जसोतसो रापिएका खेत पनि सिँचाइको समस्यामा पटपटी फुटेको उनले बताए ।
‘धाराको पानी जम्मा पारेर पालो गरेर रोपेको खेतमा सिँचाइ गर्ने पानी नपुग्दा रोपेको खेत पनि पट्पटी फुटेको छ’, फलेबास नगरपालिका–३ शङ्करपोखरीका प्रदीप भुसालले भने ।
घाम लागेपछि अलिअलि रसाउन थालेका मूल पनि घामले सुकने गरेको उनको भनाइ छ । अब वर्षा भएपनि साउनमा रोपेको धान के पो फल्ने होला उनी प्रश्न गर्छन ।
