बीबीसी । आर्थिक सङ्कटसँग सङ्घर्ष गरिरहेको श्रीलङ्काले धेरै प्रयोग गरिने औषधिहरूको मूल्य ह्वात्तै बढाएको छ। त्यहाँ डेढ महिनाभित्र दोस्रो पटक औषधिको मूल्यवृद्धि भएको हो।
एन्टिबायोटिक, दुखाइ कम गर्ने केही औषधि र मुटुको समस्या भएकाले प्रयोग गर्ने औषधिको मूल्य ४० प्रतिशतसम्मले बढेको छ । श्रीलङ्कालीहरू या त छोटो अवधिका लागि मात्रै औषधि लिन बाध्य छन् या उनीहरूले विदेशबाट हुने आपूर्तिमा भर पर्नुपरेको छ। सरकारले औषधिको मूल्यवृद्धि गर्नुबाहेक अरू विकल्प नभएको बताएको छ।
गम्भीर आर्थिक सङ्कट खेपिरहेको बेला देशको ढुकुटीबाट विदेशी मुद्रा रित्तिन थालेपछि सरकारले यस्तो निर्णय लिएको हो । सरकारले विदेशबाट खाद्यान्न तथा औषधिजस्ता अत्यावश्यक सामग्रीको आयातमा कडाइ गरेको छ वा प्रतिबन्ध लगाएको छ।
श्रीलङ्काका सञ्चारमन्त्री नालक गोदाहेवाले भने बीबीसीसँग भने, “यो सरकारले इच्छापूर्वक यसो गरेको होइन।” उनका अनुसार श्रीलङ्काली मुद्राको अवमूल्यन भएको र धेरैजसो औषधिहरू निजी क्षेत्रले आयात गर्ने गरेकाले सरकारसँग अरू विकल्प थिएन। त्यसो नगरे औषधिको चरम अभाव हुने उनको भनाइ छ।
स्वास्थ्य अधिकारीहरूले औषधि अभावका कारण बिरामीहरू सिफारिस गरिएकोभन्दा कम औषधि किन्न बाध्य भएको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन्।
अवस्था खराब छ। कहिलेकाहीँ एन्टिबायोटिक पाँच दिनका लागि खान सिफारिस गरिन्छ। मेरा ग्राहकहरू मसँग दुई वा तीन दिनका लागि मात्रै एन्टिबायोटिक दिनूस् भन्छन्। यसले कसरी काम गर्छ ? कोलोम्बोस्थित एउटा औषधि पसलका सञ्चालक रुचिरा हेवावासाम भन्छिन्।
बढी पैसा तिर्न सक्ने वा चाहनेहरूले पनि औषधि अभाव भोग्नुपर्न सक्ने आशङ्का केहीको छ।
रत्नपुरा जिल्लामा बस्ने भेलुपिल्लाई विघ्नेश्वरन स्नायुप्रणालीमा समस्या भएकी आफ्नी बहिनीका लागि चाहिने औषधि खोज्न गत वर्षदेखि प्रयासरत छन्।
हामीले केही पसलहरूमा खोज्यौँ तर त्यो औषधि कतै छैन । चिकित्सकहरूले हामीलाई अरू औषधि नलिन भनेका छन्। हामी भारतमा रहेका इष्टमित्रमार्फत् औषधिको जोहो गर्ने प्रयास गरिरहेका छौँ।
औषधिको अभावका कारण आफूले सुझाएको भन्दा कम औषधि किन्न बिरामीहरू बाध्य भएको भन्दै स्वास्थ्यकर्मीहरूले बताएका छन् ।औषधिको अभावका कारण आफूले सुझाएको भन्दा कम औषधि किन्न बिरामीहरू बाध्य भएको भन्दै स्वास्थ्यकर्मीहरूले बताएका छन् ।
विघ्नेश्वरनले औषधि नपाउँदा आफ्नी बहिनी पीडामा रहेको र त्यसले उनको स्वास्थ्यमा कस्तो असर गर्छ भन्ने आफूलाई थाहा नभएको बताए।
हामीले औषधि क्षेत्रमा भोगिरहेको सङ्कट पहिला कहिल्यै देखिएको थिएन। यसले औषधिमा बढेको अचाक्ली मूल्यको असर पर्नेछ,ू बीबीसीसँग बोल्दै श्रीलङ्काको औषधि उद्योगीको सङ्गठनका उपाध्यक्ष आजम जावर्डले भने।
बालबालिकालाई दिइने एन्टिबायोटिक, जीवनरक्षक एन्टिबायोटिक, स्टेरोइडजस्ता औषधिहरू अहिले पाउन कठिन छ। खाना पकाउने ग्यास, दूध र इन्धनजस्ता अत्यावश्यकीय सामग्रीमा बढेको मूल्यप्रति तीव्र आक्रोश विद्यमान रहेकै बेला औषधिको मूल्य पनि बढेको छ।
अभाव बढ्दै जाँदा हजारौँ मानिसले सरकारको राजीनामा माग गर्दै विरोध प्रदर्शनहरू गर्दै आएका छन्। ऋण कार्यक्रमअन्तर्गत भारतले औषधि आपूर्तिको प्रस्ताव गरेको छ। तर कर्मचारीतन्त्रमा रहेको प्रक्रियागत अवरोधका कारण औषधि आउन ढिलो भएको छ।
सरकारले विश्व बैंकलगायत अन्तर्राष्ट्रिय निकायलाई औषधिजस्तो अत्यावश्यकीय सामाग्री खरिदमा सहयोग गर्न आह्वान गरेको छ। श्रीलङ्काका सञ्चारमन्त्रीले भने, उनीहरूले ६० करोड डलर आउने बताएका छन् र जब आउँछ हामी केही मूल्य घटाउन सक्छौँ।
भ्याट बढाउने तयारी
देशको अर्थतन्त्र अहिलेसम्मकै सबैभन्दा निर्बल बनेका बेला श्रीलङ्काका अर्थमन्त्रीले बीबीसीसँग बोल्दै देशमा मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) बढाइने बताएका छन्।
गत साता एउटा विशेष अन्तर्वार्तामा अर्थमन्त्री अलि साब्रीले सन् २०१९ भ्याटको दर आधा कम गरेर ८ प्रतिशत बनाउँदा सरकारले गल्ती गरेको स्वीकार गरे।
उनले अर्को आठ महिनाका लागि अत्यावश्यकीय सामग्रीको आयातका लागि रकम तिर्न ४ अर्ब डलर चाहिने पनि बताए। सरकारको आर्थिक नीतिविरुद्ध प्रदर्शन भइरहँदा उनको यस्तो टिप्पणी आएको हो।
अर्थमन्त्री साब्रीले अहिले अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) लगायत भारत र चीनजस्ता ऋणदातासँग वार्ता गरिरहेका छन्। उनले आर्थिक सहायताका लागि वार्ता जारी रहँदा कर वृद्धि गर्नु कठिनमध्येको एउटा निर्णय भएको बताएका छन्।
-1732541848.jpg)
