काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले नेपालीले समेत क्रिप्टोकरेन्सीमा लगानी गर्न नपाउने सूचना जारी गरेपछि विदेशमा रहेका नेपालीहरु त्रसित बनेका छन् । उनीहरुले बैंक/वित्तीय संस्थाहरुमा फोन गरी क्रिप्टोकरेन्सी तथा नेटवर्किङ कारोबारमा आफू संलग्न रहेको भन्दै यसबारे राष्ट्र बैंकमा जानकारी हुने वा नहुने भन्ने जिज्ञासा राख्ने गरेका छन् ।
आफूले गरेको कारोबारको रेकर्ड बैंक तथा वित्तीय संस्थाको खाताबाट देखिन्छ वा देखिँदैन भन्दै दुबई, कतार, साउदी, जापान, युरोप र अमेरिका लगायतका मुलुकमा रहेका नेपालीहरुबाट फोन आउन थालेको एक बैंकर बताउँछन् ।
बैंकको केवाईसी भरेभन्दा बढी रकम क्रिप्टोकरेन्सी तथा क्रिप्टोकरेन्सीजस्तै नेटवर्किङ कारोबारमा लगानी गरेको भन्दै उनीहरुले कारोबार रकमको सीमा बढाइदिनसमेत अनुरोध गरेको उनले बताए ।
‘विश्वभरिका मुलुकमा रहेका नेपालीहरुले आफ्नो क्रिप्टोकरेन्सीमा लगानी रहेको भन्दै राष्ट्र बैंकले गर्ने कारबाहीबाट जोगिन के गर्न सकिएला ? भन्ने आशयसहितका दैनिक कल आउँछन्’ बैंकरले भन्छन्, ’राष्ट्र बैंकको सूचनाले उनीहरुमा त्रास बढाएको देखिन्छ । विशेषगरी खाडी मुलुकमा रहेका नेपालीले दैनिक १० देखि २० लाखसम्म क्रिप्टोकरेन्सी तथा यस्तै प्रकारका अन्य नेटवर्किङ कारोबारमा लगानी रहेकाले कारोबारको सीमा बढाइदिन आग्रह गर्छन् ।’
नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीका लागि गएका नेपालीहरुले बढी नाफा कमाउने आशामा क्रिप्टोकरेन्सी तथा नेटवर्किङ कारोबारमा ठूलो संख्यामा लगानी गरेको यस तथ्यबाट पनि पुष्टि हुन्छ । उनीहरुले नेपालकै बैंक÷वित्तीय संस्थाको नेटवर्क प्रयोग गरी यस्ता कारोबार गरिरहेको देखिन्छ ।
नेपालमा रहेको बैंक खातामार्फत नै भुक्तानी गरी डलर खरिद गरेर आफ्नो ब्लकचेनमा डलर लोड गर्दै क्रिप्टो खरिद गरेको जानकारी उनीहरुले दिने गरेको बैंक÷वित्तीय संस्था बताउँछन् ।
अवैध डलर मर्चेन्ट (डलरको अवैध कारोबारी) मार्फत डलर खरिद गरेका उनीहरुले क्रिप्टोकरेन्सीमा लगानी गरिरहेको बैंक तथा वित्तीय संस्थामा आउने फोनबाट खुलेको छ ।
डलर उपलब्ध गराउनेलाई विदेशमा रहेका नेपालीले रेमिट्यान्स वा हुन्डीमार्फत र मोबाइल बैंकिङमार्फत रकम ट्रान्सफर गर्ने गरेका छन् ।
अर्थ मन्त्रालयले विदेशमा रहेका नेपालीले नै क्रिप्टोकरेन्सीमा लगानी गरिरहेकाले रेमिट्यान्स आप्रवाह घटिरहेको आशंका गर्दै राष्ट्र बैंकको सहयोग मागेको थियो । अर्थको निर्देशनपछि राष्ट्र बैंकले गत साता क्रिप्टोकरेन्सीसहित नेटवर्किङ कारोबारमा लगानी गर्ने नेपाली तथा विदेशी नागरिक र विदेशमा रहेका नेपालीलाई समेत कारबाही गर्ने चेतावनीसहितको सूचना निकालेको थियो ।
अर्थ मन्त्रलायकै आग्रहमा प्रधानमन्त्री मातहत रहेको राजस्व अनुसन्धान विभागले पनि यस विषयमाथि विदेशी विनिमयको अपलचलनको आशंकामा अनुसन्धान गरिरहेको छ ।
बुधबार मात्रै विभागले एकै परिवारका ४ जनालाई पक्राउ गरी करिब ३७ करोड बिगो माग दाबीसहित काठमाडौं जिल्ला अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेको छ ।
कैलाली स्थायी घर भई काठमाडौं बस्ने दिनेश खड्का, उनकी दिदी भगवती खड्का, बुवा नरबहादुर खड्का र दिनेशकी केटी साथी अनिता धितालले बैंकिङ प्रणालीमार्फत क्रिप्टोकरेन्सीको कारोबार गरेको खुलेको थियो ।
नेपाल बैंकर्स संघले पनि यस्ता कारोबार अवैध भएको, विदेशमा पुँजी पलायन भएको र वित्तीय उपकरणमा लगानी गर्दा लगानीकर्ताको लगानी पनि जोखिममा पर्ने भन्दै क्रिप्टोजन्य कारोबार गरेमा कारबाही हुने बताएको थियो ।
