काठमाडौं । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले प्रतितपत्र (एलसी) खोल्न पूर्णरुपमा बन्द गरेका छन् । लगानीयोग्य पुँजीको चर्को अभाव भएपछि एलसी खोल्न बन्द गर्नुपरेको बैंकहरुले बताएका छन् ।
बैंकमा लगानीयोग्य रकमको चरम अभाव भएको र सरकारले तरलता सहज गर्नेमा कुनै उपाय नलगाएपछि एलसी खोल्न पूर्ण रुपमा बन्द गरिएको एक बैंकर क्यापिटल नेपाललाई सुनाए ।
‘नयाँ एलसी खोल्ने त कुरै नगरौं । पुरानै एलसी भुक्तानी गर्नसमेत बैंकलाई सकस भइरहेको छ’ उनले भने, ‘अहिले दैनिक ३० देखि १०० जना व्यापारी एलसी खोल्नका लागि बैंक आउने गरेका छन् । तर, ती सबैलाई बैंकहरुले लगानी गर्न पैसा नभएको भन्दै फर्काइरहेका छन् ।’ बैंकहरुले अहिले १५/२० लाख रुपैयाँका साना ऋणका फाइल पनि लगानीयोग्य पुँजी नभएर अघि बढाउन सकेका छैनन् ।
केन्द्रीय बैंकले लगानीयोग्य रकम अभावलाई कम गर्न विभिन्न मौद्रिक औजार प्रयोग गरे तापनि त्यसले कुनै पार नलागेको बैंकरहरु बताउँछन् । राष्ट्र बैंकले अहिलेसम्म बजारमा २ खर्ब रुपैयाँ भन्दा बढी तरलता पठाइसकेको छ । करिव ९० अर्ब बराबरको स्थायी तरलता सुविधा र ११० अर्ब रुपैयाँ बराबरको पुनर्कर्जामा गएको छ ।
गत वर्ष २ खर्ब तरलता तानेको केन्द्रीय बैंकले आजको दिनमा सोही बराबर तरलता बजारमा पठाउँदा पनि तरलता समस्या समधान हुन सकेको छैन ।
सुरु– सुरुमा केन्द्रीय बैंक तरलताको विषयमा गम्भीर बनेन । समस्यालाई हलुका रुपमा लिंदा समस्याले विकराल रुप लिएको बैंकरहरुको भनाइ छ ।
सरकार र केन्द्रीय बैंक आयात कडाइ गर्ने पक्षमा छ । तर, आयात रोक्ने निर्णय गर्दा व्यापारीबीच अलोकप्रिय हुने भएकाले बैंकमार्फत एलसी नै खोल्न नसक्ने गरी तरलता अभाव गराइएको बुझाइ कतिपयको छ ।
स्रोतका अनुसार तरलता अभाव सहज गराउन अर्थ मन्त्रालय गम्भीर देखिएको छैन । पुँजीगत खर्च गत वर्षको भन्दा कम हुँदासमेत अर्थमन्त्री जनार्दन शर्मा गम्भीर छैनन् । सरकारी ढुकुटीमा भएभरको पैसा थुप्रिएर बसेको छ ।
तर, बजारमा लगानीयोग्य रकमको चरम अभाव भइरहेको छ । सरकारको ढुकुटीमा ३ खर्ब रुपैयाँ खर्च नभएर बचतमा रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले पुँजीगत खर्च प्रत्येक महिना १० प्रतिशतले बढाउन घोषणा गरे पनि सोको कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । हालसम्म पुँजीगत खर्च विनियोजित बजेटको ६.२२ प्रतिशत मात्र भएको महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयले जनाएको छ ।
बैंकहरु नयाँ एलसी खोल्ने भन्दा पनि एलसी खोलिसकेको भुक्तानी कसरी गर्ने भन्नेतिर चिन्तित छन् । बैंकसँग नगद नै अभाव भइरहेको छ । यस्तो अवस्थामा पुरानो एलसीको भुक्तानीसमेत हुन नसकेको बैंकरहरु बताउँछन् ।
अहिले सिद्धार्थ, एनएमबी, सेन्चुरी, कुमारी, नेपाल बंगलादेश, प्रभु, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक लगायतले पूर्णरुपमा एलसी खोल्न रोकेका छन् । त्यसैगरी, अन्य बैंकले पनि एलसी नखोल्न आफ्ना कर्मचारीलाई निर्देशन दिइसकेका छन् ।
एलसी नखोल्नेबित्तिकै आयात आफैं रोकिन्छ । आयात रोकिँदा राजस्वसमेत संकलन हुँदैन । यसरी हेर्दा अर्थतन्त्रमै मन्दी आउने कतिपय व्यापारीहरु बताउँछन् ।
