काठमाडौं । कोरोनाको विषम परिस्थिति छिचोल्दै पछिल्लो समय निर्माण क्षेत्र सक्रिय हुन थालेको छ । पूर्वधार विकासका थुप्रै योजनासहित निजी क्षेत्रले बनाउने हाइराइज बिल्डिङ निर्माणले पनि तीव्रता लिन थालेको छ । यसलाई सुखद खबर नै मान्नुपर्छ ।
केही वर्षअघिसम्म विदेशमा बढी र नेपालमा यदाकदा मात्रै देखिन्थे हाइराइज बिल्डिङ । तर, समयले मारेको फड्कोसँगै नेपालमा पनि त्यस्ता बिल्डिङ निर्माण हुन थालेका छन् । काठमाडौं उपत्यकासहित देशका विभिन्न सहरमा यस्ता संरचना निर्माण भइरहेका छन् । घरायसी प्रयोजनका लागि निर्माण हुने घरमा समेत इन्टेरियरको सजावट अनिवार्यजस्तै बनिसकेको छ । यसले अब व्यावसायिक भवनमा मात्र इन्टेरियको काम हुन्छ भन्ने भ्रमलाई चिरेको छ ।
इन्टेरियरका लागि आवश्यक स्टक्चरसम्बन्धी सामग्री नेपालमै उपलब्ध छन् । तर, फिनिसिङका लागि भने ती सामग्री नेपालमा अझै पनि सहज रूपमा उपलब्ध हुन सकिरहेका छैनन् । यो समस्याको समाधान भनेको नेपालमै आवश्यक उद्योगहरु स्थापना गर्ने हो । त्यो बेला आइसकेको छ ।
अहिले बिल्डिङको फेसमा लगाउने फिटिङ लगायतका सामग्री मल्टिनेसनल कम्पनीबाट आयात गरिरहेका छौं । मागको आधारमा फ्रान्स, चीन र भारत लगाएतका मुलुकबाट ती सामग्री ल्याइन्छ । यस्तै आवश्यक फर्निचर, लाइट, विश्वप्रसिद्ध कम्पनीबाट ल्याइन्छ । पाँचतारे होटल, विशेष गरी चेन होटलमा यस्ता सामानको आवश्यकता पर्छ । उनीहरूको मापदण्डलाई पूरा गर्न पनि विश्वप्रसिद्ध सामान राख्नु अनिवार्यजस्तै हुन्छ । ती सामान यहाँ उपलब्ध नहुँदा आफैं गएरसमेत ल्याएका छौं ।
पहिले नेपालमा हाइराइज बिल्डिङ बन्दा फोटो, भिडियो खिच्नेको लर्को लाग्थ्यो । त्यो अहिले पनि नभएको होइन । केही महिनाअघि इटहरीमा भाटभटेनीको शाखा सञ्चालनमा आउँदा भाइरल नै भएको थियो ।
हाइराइज बिल्डिङले सहरको सुन्दरता थप्नुको साथै बिजनेस एरिया पनि छुट्याउँदै लगेको छ । बिस्तारै खुद्रा बजारलाई व्यवस्थित गर्दै कम्प्लेक्सतर्फ उपभोक्ताको ध्यान खिचिनुलाई हामीले सकारात्मक रूपमा लिनुपर्छ ।
पछिल्लो समय निर्माण क्षेत्र र त्यसमा पनि इन्टेरियर क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा नै सुरू भएको छ । यही क्षेत्रमा ५÷६ वर्षअघिसम्म प्रतिस्पर्धा कम थियो । काम अनुसारको प्रतिफल राम्रो पाइन्थ्यो । गुणस्तरीय काम अनुसारको पारिश्रमिक तोक्न पाइन्थ्यो । तर, आजभोलि प्रतिस्पर्धा अस्वस्थ हुँदै गएको छ ।
प्रतिस्पर्धीले सस्तोमा टेन्डर पार्ने र गुणस्तरहीन काम गर्ने भएकाले पनि बजारमा नकरात्मक प्रभाव पर्न थालेको छ । जसका कारण लामो समयदेखि यही क्षेत्रमा काम गर्दै आएका कम्पनी समस्यामा परेका छन् । कतिपय पुराना कम्पनी पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन् ।
बाहिरबाट ल्याउनुपर्ने सामान पहिले ४० देखि ४५ दिनमा आइपुग्थ्यो । तर, अहिले तीन महिनासम्म पनि सामान आउँदैन । यसले गर्दा निर्माण क्षेत्रमा ठूलो समस्या आउँछ । लामो समयसम्म सामान पर्खिंदा एकातिर लागत बढ्ने र अर्कोतिर समय पनि लम्बिन जान्छ । यसले थप समस्या निम्ताउने गरेको छ ।
यस्तै कोभिडले गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सामानको हाहाकार भएको छ भने ढुवानीका लागि महिनौं लाग्ने गरेको छ । साथै दक्ष जनशक्तिहरू सहरबाट बिस्तारै पलायन हुन थालेका छन् । कति आफ्नै गाउँघर फर्किएर आफ्नै व्यवसाय थालेकाछन् । विदेशी नागरिक आफ्नै मुलुकमा फर्किने क्रम बढ्दो छ । यसले बिजनेस म्यानेजमेन्टमै प्रभाव परेको छ ।
पछिल्लो समय काठमाडौं उपत्यकाभित्र विभिन्न चेन होटल निर्माणको क्रमले इन्टेरियर क्षेत्रमा उत्साह थपिदिएको छ । विदेशी ब्रान्ड र सोही डिजाइनअनुसार काम गर्नुपर्ने भएकाले त्यस्तो बेला केही चुनौती मोल्नुपर्ने हुन्छ । तर, चुनौतीले सिक्ने अवसर दिएको छ । नयाँ प्रविधिबारे पनि थाहा हुन्छ । यसबाट नेपाली इन्टेरियर कम्पनीलाई पनि थप सहज भएको छ । प्रतिस्पर्धी बजारमा आफूलाई चुस्त बनाउन र नयाँनयाँ डिजाइन भित्र्याउन सहयोग पुर्याएको छ ।
नेपालमा निर्माण हुने पाँचतारे चेन होटलको इन्टेरियर काम गर्न लागि ग्लोबल टेन्डरमा नेपाली कम्पनीले पनि प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन् । विदेशी कम्पनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न अब नेपाली कम्पनी पनि सक्षम भइसकेका छन् भन्ने सन्देश गएको छ । आवश्यक प्रविधिदेखि दक्ष जनशक्ति हुँदै त्यसमा आवश्यक पर्ने सामग्रीहरु नेपालमा ल्याएर अहिले काम भइरहेको छ ।
इन्टेरियर डिजाइन र त्यससम्बन्धी काम गर्ने भनेर बजारमा थुप्रै विज्ञापन देखिन थालेका छन् । ग्राहक पनि सस्तो शुल्क भनेर लोभिएको देखिएको छ । तर, यसरी लोभिँदा गुणस्तरहीन काम हुन्छ र त्यसले पछि अर्को झन् खर्चिलो काम ल्याउँछ भन्ने बिर्सेका छन् । त्यसैले सस्तो र प्रचारको पछि लाग्नुभन्दा स्थापित र अनुभवी कम्पनीबाट काम गराउनु ठीक हुन्छ ।
नेपालमा इन्टेरियरको ट्रेन्ड भित्रिएको धेरै भएको छैन । काम चलाउने तरिकाले अफिस सेटअप गरिन्थ्यो । तर, अहिले सानोभन्दा सानो बिजनेसमा पनि इन्टेरियर डिजाइन गरी अफिसदेखि बिजनेस हाउस सजावट गर्ने चलन आएको छ । सोही कारण इन्टेरियर डिजाइनर, इन्जिनियर र सम्बन्धित क्षेत्रमा काम गर्ने जनशक्तिहरु व्यस्त हुन थालेका छन् ।
गुणस्तरीय कामका लागि देख्नु र सिकेर गर्नुमा धेरै फरक पर्छ । त्यसका लागि कम्पनीले विगतमा गरेका कामहरुको विषयमा समेत अध्ययन गर्न जरूरी छ । इन्टेरियर क्षेत्रमा लागेकालाई पनि अरुको लहैलहैमा काम गर्नुभन्दा आफैं सिकेर गर्दा त्यसको प्रतिफल राम्रो र दिगो हुन्छ ।
खड्का, एमआरएस एन्ड इन्जिनियरिङ प्रालिका प्रबन्ध निर्देशक हुन् ।
